Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

hydraulische pomp

betekenis & definitie

pomp voor het opwekken van hydrostatische energie in een bepaalde tijd, m.n. een vloeistofstroom met hoge werkdruk. Als hydraulische pomp worden impulspompen (waarin energie wordt toegevoegd aan continu door de pomp stromende vloeistof, b.v. centrifugaalpompen) weinig toegepast.

De meeste hydraulische pompen zijn verdringerpompen; pompen waarbij een groter wordende ruimte volstroomt met vloeistof, waarna die ruimte (na afgesloten te zijn van de toevoer) weer verkleind wordt en de vloeistof weggeperst wordt. Deze groep kan verdeeld worden in plunjer-, tandwielen schottenpompen . Plunjerpompen worden uitgevoerd met een oneven aantal plunjers (5 — 13) omdat daarbij de vloeistofstroom regelmatiger is dan bij een even aantal plunjers. Bij de lineaire plunjerpompen liggen de aan elkaar evenwijdige plunjerhartlijnen in een plat vlak waarin (meestal) ook de hartlijn van de aandrijfas ligt. De plunjerhartlijnen van de radiale plunjerpompen liggen stervormig (radiaal) rondom het draaipunt. Bij de axiale plunjerpompen liggen de plunjerhartlijnen op een denkbeeldige cilindermantel met in het hart van die mantel de draaiingsas. De plunjerbeweging wordt veroorzaakt door een slagplaat die ten opzichte van het cilinderblok (het lichaam waarin zich de cilinders voor de plunjers bevinden) een waggelende beweging maakt.

In vele uitvoeringen is de slagplaat verstelbaar waardoor een andere opbrengst ingesteld kan worden. Ook de radiale plunjerpompen met roterend cilinderblok hebben meestal een variabele opbrengst. Plunjerpompen hebben het voordeel dat de draaiingsrichting vrij gekozen kan worden en de vloeistof stroom nagenoeg onafhankelijk is van de tegendruk. Bij een toeneming van de tegendruk van 10 N/mm2 (100 at) is het rendementsverlies slechts 1 %. Bij moderne uitvoeringen zijn door een goede afdichting de lekverliezen slechts 1-2 % en is het bereikbare rendement tot 97 %.De tandwielpompen bestaan voornamelijk uit twee gelijke in elkaar grijpende tandwielen, nauw passend omsloten door een pomphuis. Bij het draaien van de tandwielen verplaatst de olie, die zich tussen tandholte en pomphuis bevindt, zich van de aanzuigzijde naar de perszijde. Door het vrij groot aantal tanden op elk wiel en het daarmee overeenkomend aantal tandholten is de vloeistoflevering hier nagenoeg pulsatievrij. Ook deze soort pompen werkt onafhankelijk van de tegendruk. Goed geconstrueerde en onder gunstige omstandigheden werkende pompen bereiken een rendement van 90-96 %. De lekolieverliezen zijn ca. 5 % voorhoge-drukpompen met een werkdruk tussen 10-20 N/mm2 (100-200 at) en een debiet van 400 dm3/min.

De wormpomp bestaat uit een pomphuis waarin twee of drie schroefspindels of rotoren met rechtse en linkse schroeftanden in elkaar grijpen. De ruimte in het pomphuis die niet bezet is door de spindels, is gevuld met olie. Door het roteren van de spindels verdringen de schroeftanden de vloeistof. De vloeistofstroom is hier volkomen pulsatievrij. Meestal wordt slechts één rotor aangedreven. Deze pompen worden voor alle drukken en snelheden vervaardigd. Zij hebben een hoog rendement.

< >