Zuidned. arts en scheikundige, *12.1.1579 Brussel, ♱30.12.1644 Brussel; vader van F.M.van →Helmont. Van Helmont vestigde zich in 1605 als arts te Vilvoorde.
Hij was aanvankelijk aanhanger van →Paracelsus, later keerde hij zich tegen diens leer door slechts twee elementen (water en lucht) aan te nemen. Van Helmont hing verder de alchemistische ideeën aan over de steen der wijzen, de alkahest en archeus. Zijn blijvende verdienste is zijn studie over gassen,o.a. koolzuur en waterstof. De term gas is van hem afkomstig. Werk: Ortus medicinae (1648).
LITT. P.Nève de Mévergnies, J.B.van Helmont (1935, 2e dr. 1966).