de talen van Halmahera (→Jailolo) en omliggende eilanden. De Halmaheratalen behoren niet alle tot de Indonesische talen: op NoordHalmahera, de eilanden Ternate, Tidore, Morotai en enkele kleinere eilanden in de omgeving worden nl. talen gesproken die zich duidelijk onderscheiden van de talen van Zuid-Halmahera en van de overige Indonesische talen.
Het is geenszins uitgesloten dat deze noordelijke Halmaheratalen samenhangen met niet-Austronesische talen, gesproken op westelijk Nieuw-Guinea. De voornaamste talen van de noordelijke Halmaheragroep zijn het Temataans, het Tidorees, gesproken langs de gehele westkust van Noord-Jailolo, het Tobelo en het Gelela. Tot de zuidelijke Halmaheratalen behoren het Buli, het Jawali of Wajamli, het Maba, het Bitjoli en het Patani. Slechts van het Buli bestaan een woordenlijst en een grammatica, beide van de hand van de zendeling G.Maan.LITT. H.van der Veen, De Noord-Halmaherase taalgroep tegenover de Austronesische talen (1915); G.Maan, Proeve van een Bulische spraakkunst (Verh. Kon. Inst. v. Taal-, Landen Volkenkunde X, 1951).
