o. (-en), een langs een landweg geplaatst kruis.
(e) Een hagelkruis dient om de oogst op het veld te vrijwaren voor hagelschade (in 1954 was in Wehl,Kilder en Zeddam geen enkele boer tegen hagelschade verzekerd). Processies naar het hagelkruis vinden nog plaats in Wehl (Hemelvaartsdag) en Kilder (Pinkstermaandag); in Zeddam (waar zich een hagelkruis bevindt van 12 m, bekroond met een vergulde haan) heeft bij het hagelkruis op 3 mei een brooduitdeling plaats. In Ned. Limburg is er een hagelkruis in Maasniel, in Noord-Brabant te Aarle, dat sinds 1953 middelpunt van een processie is. Ook in Belg. Brabant vindt men hagelkruisen.
Te Ekeren (Antwerpen) is er een processie aan verbonden. Vele toponiemen herinneren nog aan vroegere hagelkruisen, b.v. hagelkruisakkers. In Lijmers (Gelderland) is het hagelkruis nog voorwerp van volksdevotie.
