[middeleeuws Lat., trapgezang, oorspronkelijk gezongen op de trappen (gradus) van de ambo], o. (-n),
1. (Romeinse liturgie) gezang dat gezongen wordt tussen epistelen evangelielezing (e);
2. boek met gregoriaanse misgezangen (e).
(e) Aanvankelijk werd door een solist een gehele psalm gezongen, waarbij de aanwezigen telkens met een vers als refrein antwoordden (responsorium). Later werd de melodie rijker, zodat men slechts enkele verzen zong en het aandeel van de gemeente verviel. Men probeert in het kader van de liturgische vernieuwing de oorspronkelijke psalmzang met refrein weer in te voeren. De muzikale stijl van het graduale is die van een rijk versierde gregoriaanse melodie, waarbij bepaalde melodietypen met vaste formules een grote rol spelen.
Graduale is tevens de naam van het zangboek waarin alle gregoriaanse misgezangen staan. In 1967 werd het Graduale simplex gepubliceerd, een vereenvoudigde opzet, om de gemeente het zingen van het gregoriaans te vergemakkelijken.
