Baltasar, Spaans schrijver, *8. 1.1601 Belmonte, ♱6.12.1658 Tarragona. Gracián y Morales trad in 1619 toe tot de orde der jezuïeten, maar had voortdurend conflicten met zijn superieuren als gevolg van de publikatie van zijn boeken.
De werken van Gracián y Morales hebben een moraliserende inhoud en zijn geschreven in de toen gangbare stijl van het conceptismo: een overvloed aan vaak zeer ingenieus gevonden woordspelingen. Dit maakt dat zijn werken alleen gelezen kunnen worden door hen die met deze stijl vertrouwd zijn. Als schrijver kreeg Gracián y Morales betekenis door de filosofische gedachten die in zijn boeken verwerkt zijn. In 1647 verscheen Oraculo manual y arte de prudencia, een verzameling spreuken uit zijn reeds eerder gepubliceerde werken. Deze spreuken zijn in vertaling wereldberoemd geworden en de invloed ervan is herkenbaar bij La Rochefoucauld en Schopenhauer. Zijn meesterwerk, de allegorische roman in drie delen El criticón, werd evenals zijn andere werken in de toenmalige belangrijkste Europese talen vertaald.
In Nederland werden veel van zijn werken uitgegeven. Uitgave: Obras completas (1960).LITT. M.Romera-Navarro, Estudios sobre Gracián (1950); W.Kraus, El sentido de la vida según B.Gracián (1963); M.Z.Hafter, Gracián and perfection (1966); V.M.Ramos, Literary ideas of B. Gracián (1966); M.Bathlori, Gracián en su vida y en sus obras (1969).
