Carlo, Italiaans blijspeldichter, *25.2. 1707 Venetië, ♱6.2.1793 Parijs. Goldoni studeerde rechten, werd advocaat te Venetië, later toneelspeler en keerde daarna als toneelauteur terug naar Venetië.
Zijn eerste succes was de tragikomedie Belisario (1734), maar Goldoni voelde meer voor het blijspel, waarbij hij moest optornen tegen de tradities van de nog altijd zeer gezochte ➝commedia dell’arte. Goldoni stond een nieuw komediegenre voor, dat het sociale leven realistisch weergaf. Vooral deze aspiratie maakte hem tot een pionier, die het pad hielp effenen voor de 19e-eeuwse burgerlijke komedie. De meeste van Goldoni’s stukken (deels in Venetiaans dialect) spelen in en om Venetië. Ondanks zijn produktiviteit en successen werd Goldoni in zijn verwachtingen teleurgesteld. In 1762 vertrok hij naar Parijs, waar hij het Théatre Italien leidde, leraar van de Franse prinsessen werd en een pensioen kreeg. Door de Franse Revolutie verloor hij zijn pensioen en sleet hij zijn laatste jaren in armoede.Goldoni heeft in totaal ca. 150 stukken geschreven. Zijn komedies zijn geestig, vaak licht moraliserend; de intriges zijn niet gecompliceerd en de tonelen volgen elkaar snel op. Goldoni’s verdienste was dat hij het Italiaanse (en vooral het Venetiaanse) leven en de algemeen menselijke gebreken met beminnelijke humor in een natuurlijke en levendige dialoog heeft geschilderd. Zijn toneelstukken oogstten niet alleen in Italië, maar ook in het buitenland groot succes; vele werden vertaald en worden nog altijd opgevoerd. InNed. vertaling verschenen een tiental stukken. Werken: La donna di garbo (1743), La locandiera (1753; Ned. vert.
De herbergierster ), Memoires (1787). Uitgaven: door de gem. Venetië (40 dln.); Tutte le opere, door G.Ortolani (14 dln. 1952-64); Opere, door F.Zampieri (1954). litt. M.Apollonio, L’opera di C.Goldoni (1932); H.C.Chatfield-Taylor, Life of C.Goldoni (1941); N.Mangini, Bibliogr. Goldoniana 1908-57 (1961); H.Riedt, C.Goldoni (1968); StudiGoldoniani (1968 vlg.).
