verband van Ned. protestantse kerken die ontstaan zijn uit de ➝Gereformeerde Kerken onder het Kruis en uit gemeenten die haar bestaan te danken hebben aan het optreden van L.➝Ledeboer in 1841. In 1907 werd een aantal van de Kruisgemeenten, de ledeboeriaanse en nog enige andere kleine gemeenten door G.➝Kersten samengebracht.
Zij stellen zich op de grondslag van de drie ➝Formulieren van enigheid en de ➝Dordtse kerkorde. In het theologisch denken staat de uitverkiezing centraal. Andere kenmerken zijn een oudtestamentische zondagsrust, de ondergeschikte positie van de vrouw in de gemeente en de afwijzing van verzekering en televisie. De Gereformeerde Gemeenten tellen ca. 76000 leden, georganiseerd in ca. 150 gemeenten. De theologische opleiding is te Rotterdam gevestigd. Orgaan: De Saambinder. litt. Handelingen van de Generale Synode der Gereformeerde Gemeenten; F.Bos, Kruisdominees (1953); G.Kersten, De gereformeerde dogmatiek voor de gemeenten toegelicht (1962); A.van der Meiden, De zwarte-kousenkerk (1968).
