Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

geo-elektrische exploratie

betekenis & definitie

exploratiemethode in de geologie, gebaseerd op de verschillen in elektrisch geleidingsvermogen van de diverse afzettingen. De geo-elektrische exploratie wordt gebruikt voor de opsporing van ertslichamen, die mogelijk een geringere weerstand bezitten dan het omringend gesteente, en is bij uitstek geschikt voor de verkenning van de aard en de wijze van voorkomen van het ➝grondwater.

Bij deze methode wordt de elektrische weerstand van bodem en ondergrond tot enige honderden meter diepte gemeten. Volgens de schlumbergeropstelling worden vier grondelektroden in een rechte lijn symmetrisch opgesteld. Door de twee buitenste wordt een elektrische stroom de grond ingevoerd, die een potentiaalveld opwekt, dat door de twee binnenste elektroden gemeten wordt. Door de stroomelektroden buitenwaarts te verplaatsen wordt het dieptebereik van het stroomveld groter en gaan meer lagen met verschillende weerstanden in de meetresultaten meespelen. Het resultaat wordt op dubbellogaritmisch papier uitgezet: de weerstanden op de y-as, de meetelektrodenafstanden op de x-as.De elektrische weerstand van een laag wordt o.a. bepaald door het zoutgehalte in het grondwater, de vorm en grootte van de poriën, en de vorm en sortering van de gesteentedeeltjes en hun aard. De fysische grootheden (meetgegevens) kunnen gecorreleerd worden met de hydrogeologische opbouw van de ondergrond. Zo kunnen bepaald worden de diepte van het zoet-brak grensvlak en de chloridegehalten van het grondwater, de diepte en dikte van de watervoerende (zanden) en slecht doorlatende lagen (kleien), tektonische storingen (breuken) en verzande door jongere sedimenten bedekte rivierlopen. Verificatie door boringen is echter nodig. Een netwerk van geo-elektrische metingen tussen boringen stelt de onderzoeker in staat de boringen onderling te correleren, de gevonden lagen over grote afstanden te vervolgen.

Naast de schlumbergeropstelling wordt ook wel de wenneropstelling toegepast, waarbij de vier grondelektroden op gelijke, vaste afstanden geplaatstworden, en de dipoolopstelling, waarbij de meetelektroden op veranderlijke afstand naast de lijn van de stroomelektroden geplaatst worden. Voorts is er de elektromagnetische inductiemethode, waarbij aan of nabij het oppervlak een sterk en veranderlijk magnetisch veld wordt gegenereerd; het hierdoor in de ondergrond opgewekte elektrische veld wordt gemeten. De laatste methode is vooral van toepassing wanneer de grondwaterspiegel, b.v. in een woestijngebied, zeer diep ligt en zo een zone van hoge elektrische weerstand aanwezig is. [dr.W.A. Visser]

< >