1. in de Republiek der Verenigde Nederlanden het dagelijks bestuur van het gewest; in Holland en Zeeland: Gecommitteerde Raden. In Holland had men Gedeputeerde Staten voor het Noorderen vooral het Zuiderkwartier; in Gelderland voor elk der drie kwartieren.
De werkzaamheden omvatten: a. het opmaken van de beschrijvingsbrief voor de Statenvergaderingen;
b. de uitvoering van de besluiten der Staten (in Friesland ook het toezicht op de waterstaat);
c. het opperbestuur der financiën en het toezicht op de domeinen van het gewest en rechtspraak in belastingzaken;
d. het onderhoud van vestingen en arsenalen en, met de kapitein-generaal, de zorg voor het verleggen van de garnizoenen.
2. Een Ned. college van zes personen, benoemd door en uit de Provinciale Staten (art. 148 GW, art. 45 Prov.wet). Voorzitter is de commissaris der koningin. Het college is belast met de dagelijkse leiding en uitvoering van zaken van provinciaal bestuur. Het oefent toezicht zowel preventief als repressief op de gemeentebesturen en de waterschappen uit voor zover bij de verschillende wetten opgedragen. Het fungeert als bestuursrechter, wanneer wetten en verordeningen beroep op Gedeputeerde Staten toekennen voor verordeningen en besluiten door lagere organen uitgevaardigd. De kroon heeft ten aanzien van besluiten en uitspraken van Gedeputeerde Staten het →vernietigingsrecht. Het houdt op al wat de provincie aangaat een voortdurend toezicht en doet jaarlijks in de gewone zomervergadering der Provinciale Staten aan deze een uitvoerig en beredeneerd verslag van de toestand der provincie.
Voor België →Bestendige Deputatie. LITT. R.Fruin, H.T.Colenbrander, Gesch. der staatsinstellingen in Nederland tot de val der Republiek (1922); R.Kranenburg, Het Ned. prov.recht (1946); S.J.R.de Monchy, Handb. voor het Ned. prov.recht (1947); C.W.v.d.Pot, Bestuursen rechtsinstellingen der Ned. Prov. (herz. dr. 1968); S.J.Fockema Andreae, De Ned. staat onder de Republiek (1969).
