v. (-s), de bepaling van de samenstellende bestanddelen van een gasmengsel.
(e) De klassieke gasanalyse berust op het meten van resterende gasvolumina nadat diverse bestanddelen door chemicaliën achtereenvolgens uit het mengsel zijn verwijderd. Het gas komt dan terecht in meetburetten. Andere meetprincipes zijn echter in gebruik gekomen, die veelal continue registratie veroorloven en daarmee de sturing van processen en automatisering mogelijk maken:
1.katharometer of diaferometer, een door elektrische stroom verhitte, in een metalen buisje gespannen draad, waarvan de warmteafgifte en dus de temperatuur afhangen van de warmtegeleiding van het gas in het buisje.
2.de infraroodanalysator, die berust op de meting van het infraroodabsorptiespectrum van het gasmengsel. Dit spectrum zal voor iedere component in het gasmengsel karakteristieke absorptielijnen of banden bevatten, waarbij de mate van absorptie een maat is voor de concentratie van de component in het mengsel. Men noemt dit de dispersieve methode.
Wanneer de gasanalyse zich beperkt tot de bepaling van één component, in een mengsel dat maar twee componenten bevat, dan behoeft niet het gehele spectrum te worden opgenomen maar kan worden volstaan met de meting van de absorptie bij twee golflengten, één waarbij de te meten component géén en één waarbij die wél absorptie vertoont. Hiervoor zijn spectrofotometers ontwikkeld die afwisselend een bundel van de ene en de andere golflengte door het monster zenden, zodat de detector afwisselend geen en wel absorptie meet. Ook bestaat hiervoor een eenvoudiger niet-dispersief type. In een bepaalde uitvoering van dit type wordt de totale straling van een infrarood-lamp gesplitst in twee even sterke bundels. In de bundels zijn twee identieke buisvormige cellen geplaatst, de ene gevuld met het gasmengsel, de andere gevuld met een referentiegas. De bundels doorlopen daarna twee identieke detectoren die alleen gevoelig zijn in het golflengtegebied waarin de te meten gascomponent absorptie vertoont.
Het verschil in de uitslag van de twee detectoren is een maat voor het concentratieverschil van de te meten component in de gasmengsels aanwezig in de cellen. In de procesindustrie waar ter continue controle een gasmengsel wordt toegevoerd aan een doorstroomcel, kan het verschilsignaal gebruikt worden als regelsignaal in het proces. De procesregeling is dan zo dat het gasmengsel op constante samenstelling gehouden wordt.
3. ➝ gaschromatograaf.
Gasanalyse wordt onder meer toegepast in de chemie, de biologie, de geneeskunde en de procesindustrie en verder voor de controle op stookinstallaties (meting van kooldioxide, koolmonoxide, zwaveldioxide) en de meting van luchtverontreiniging (b.v. in Rotterdam en in Twenthe). gas'arm bn., weinig gas bevattend (van kolen b.v.).
