Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 29-06-2020

fotometer

betekenis & definitie

m. (-s), instrument waarmee de lichtsterkte van twee lichtbronnen, resp. de verlichtingssterkte van twee vlakken kan worden vergeleken.

(e) Men onderscheidt visuele en foto-elektrische fotometers.

Visuele fotometers. Het oog kan met zeer redelijke nauwkeurigheid vaststellen of twee vlakken even helder zijn (zie contrastdrempel), veel minder goed wat de verhouding van twee helderheden is. Daarom wordt steeds het principe toegepast, dat de twee te vergelijken verlichte vlakken gelijk van helderheid gemaakt kunnen worden, b.v. door variatie van de afstanden van de lichtbronnen tot de meetvlakken of door een regelbaar diafragma in één of beide lichtweg(en). Veel aandacht is voorts besteed aan de vorm en grootte van de te vergelijken vlakken; dit is belangrijk om een nauwkeurige instelling op gelijke helderheid mogelijk te maken en tegelijkertijd systematische fouten, b.v. door asymmetrie, te voorkomen. Eén van de voorwaarden is daarbij, dat de twee vlakken direct aan elkaar grenzen. Men bereikt dit door een vlak van een prisma door gebruik van geschikte tussenstoffen gedeeltelijk totaal reflecterend te maken. Voor de vergelijking van gekleurde lichtbronnen gebruikt men een spectraalfotometer of een flikkerfotometer.

Foto-elektrische fotometers. Het gebruik van fotoelektrische stralingsdetectoren heeft de voordelen, dat de metingen objectief zijn, dat de vorm van de velden minder kritisch is, dat de metingen uitgebreid kunnen worden tot een groter golflengtegebied en dat de meetvlakken geen gelijke helderheid behoeven te hebben, men kan nl. elektrische compensatie gebruiken of de uitslagen ten gevolge van de twee lichtsignalen vergelijken.

In de sterrenkunde is de sterfotometer een instrument om helderheden en helderheidsvariaties van sterren of andere objecten te meten (zie fotometrie). De microfotometer (ook wel densitometer genoemd) berust op hetzelfde principe en wordt gebruikt om zwartingen (densiteiten) op de fotografische plaat te meten door de verzwakking van een op de fotografische plaat vallend lichtbundeltje te bepalen.

< >