[Gr.], o. (-n), bezwering of uitdrijving van een boze geest of demon door spreuken en handelingen.
Het exorcisme, een gebruik dat bij vele volken voorkomt, berust op de onderstelling dat kwaad (ziekte, misgeboorte, enz.) wordt veroorzaakt door demonen, die in mensen, dieren en voorwerpen hun intrek nemen. Worden de demonen verdreven, dan is de zieke genezen. Bij de handelingen spelen water, olie, vuur, urine, bloed of wierook een grote rol. Door wrijven, wassen, kloppen, slaan wordt onder het uitspreken van formules de demon verdreven. Waar de zonde als zuiver demonisch of ook fysiek wordt opgevat, worden dezelfde manipulaties toegepast om de mens van zonde te bevrijden.
De Rooms-Katholieke, Grieks-Orthodoxe en Anglicaanse Kerken erkennen het exorcisme als een apart ritueel, dat in de vroegchristelijke kerk al werd toegepast op bezetenen en op catechumenen.
De formulering van het doopexorcisme is in de vernieuwde rooms-katholieke liturgie aangepast in die zin, dat niet meer over de doopkandidaat gesproken wordt als over iemand in wie de duivel woont. LITT. M.Boutellier, Chamanisme et guérison magique (1950); G.v.d.Leeuw, Phänomenologie der Religion (1956); O.Böcher, Dämonenfurcht und Dämonenglaube (1970); H.Haag, Abschied vom Teufel (1971); G.Ernst, Teufelaustreibungen (1972).
