In het oude Griekenland Thebaans staatsman en generaal, ♰(gesn.) 362 v.C. bij Mantinea. Epameinoondas behoorde tot de Pythagoreeërs (zie pythagorisme).
Nadat Thebe zich in 379 ontdaan had van de door Sparta gesteunde oligarchie, werd hij hoofd van het burgerlijk en militair bestuur in Boiotië. Zijn streven naar een verenigd Boiotië onder leiding van Thebe leidde tot een oorlog met Sparta, dat hij in 371 in de Slag bij Leuktra overwon, dank zij de door hem uitgevonden legeropstelling, de scheve falanx. In 370 werd hij te hulp geroepen door de Arkadische Bond en verzwakte hij de macht van Sparta ernstig door het Messenië te ontnemen. Een vierde Thebaanse expeditie tegen Sparta (362 v.C.) bracht geen definitieve beslissing, daar Epameinoondas in de Slag bij Mantinea viel. Na zijn dood verloor Thebe zijn leidende rol in de Griekse politiek, maar de macht van Sparta was gebroken.
LITT. M. Fortina, Epaminonda (1958).
