v., de leer van de klieren met inwendige afscheiding (endocriene klieren).
De endocrinologie bestudeert de door de endocriene klieren gevormde hormonen en hun werking in het organisme. De hormonen zijn belangrijke regulatoren van de stofwisselingsprocessen en zijn onmisbaar voor een normale ontwikkeling en functie van het organisme. Daarnaast beïnvloeden verschillende endocriene klieren ook elkaar door middel van hun hormonen. Uiteraard moet de functie van deze klieren nauwkeurig gecoördineerd zijn. Impulsen hiervoor worden uitgezonden door een bepaald gedeelte van de hersenen (de tussenhersenen, het diëncefalon), die door de hypofysesteel met de hypofyse verbonden zijn en deze in haar functie reguleren (zie neurosecretie). De hypofyse brengt hormonen in de bloedbaan die de schildklier, bijnier en geslachtsklieren stimuleren.
Anderzijds wordt de functie van de hypofyse ook beïnvloed door de hormonen van de door haar gestimuleerde klieren. Dit regulatieve systeem kan vergeleken worden met een thermostaat: zoals daar bij een bepaalde temperatuur het verwarmingselement wordt uitgeschakeld, remt een te hoge concentratie van b.v. schildklierhormoon in het bloed de vorming van het schildklier-stimulerend hormoon in de hypofyse. Op deze wijze wordt de samenwerking van de verschillende endocriene klieren in het gezonde organisme mogelijk gemaakt. De functie van bijschildklieren en van het endocriene gedeelte van de alvleesklier wordt langs een andere weg gereguleerd. Het geheel van hormoonvormende weefsels plus de circulerende hormonen vormt het endocriene systeem.
LITT. M. Tausk, De hormonen (4e dr. 1961).
