Willem, eigenlijk: Alfons de Ridder, Vlaams schrijver, *7.5.1882 Antwerpen, †31.5.1960 Antwerpen. Elsschot studeerde aan het atheneum, waar hij de leerling was van Pol de Mont en behoorde tot de groep van het tijdschrift Alvoorder.
Na een verblijf als handelsagent te Parijs (1907), Rotterdam (1908-12) en Brussel (1913-30) werd hij de leider van een eigen publiciteitsbureau. Nooit heeft Elsschot zich aangesloten bij bepaalde litteraire kringen, en zijn zeer persoonlijk oeuvre is tot stand gekomen buiten iedere litterair-esthetische theorie om; in zijn gedichten en verhalen erkent hij geen andere voorschriften dan een voor zijn tijdgenoten ongewone oprechtheid en een sobere helderheid wat de vorm betreft. Het kosmopolitisch en zakelijk karakter van zijn eerste roman Villa des Roses was iets volkomen nieuws in de toen nog overwegend regionalistische en idealiserende Vlaamse letterkunde. Deze eersteling vertoont reeds alle karakteristieke elementen van Elsschots verdere werk; een ongewoon scherpe en meedogenloze kijk op de mensen ook in hun meest alledaags bedrijf, een zinrijke beknoptheid en afgerondheid, een bitterheid die zich vaak lucht in galgenhumor en cynisme, en een vooral in de Zuidned. letteren zelden bereikte zuiverheid en directheid van taal en stijl. Een tiental gedichten geschreven in de jaren 1909-10, werden pas in 1932 gepubliceerd in het tijdschrift Forum en wekten grote verbazing en bewondering: hieruit bleek immers hoe de ongekunsteldheid en de directheid waarnaar de jongeren streefden, reeds een kwart eeuw vroeger door Elsschot op schitterende wijze beoefend werden. Deze wrang-satirische en aangrijpende gedichten vertonen een sterk sociale inslag.
Het werk van Elsschot is rijk aan, vaak niet eens getransponeerde, autobiografische elementen; zijn cynisme blijkt bij nadere beschouwing niets anders dan een afweermiddel tegen en een dekmantel voor zijn grote gevoeligheid.
Werken: Villa des Roses (1913), Een ontgoocheling (1921), De verlossing (1921), Lijmen (1924), Kaas (1933), Tsjip (1934), Verzen van vroeger (1934; poëzie), Pensioen (1937), Het been (1938), De leeuwentemmer (1940), Het tankschip (1942), Het dwaallicht (1946). Uitgave: Verzameld werk (1957).
LITT. F. Smits, W. Elsschot (2e dr. 1952); G. Stuiveling, W. Elsschot (1960); B.
Kemp, W. Elsschot (1962); Kijk, Willem Elsschot (1970).
