Albrecht, Duits schilder, tekenaar, graveur en kunsttheoreticus, *21.5.1471 Neurenberg, †6.4.1528 Neurenberg; gehuwd met Agnes Frey. Dürer was aanvankelijk leerling van zijn vader, een meester-goudsmid van Hongaarse afkomst.
Later ging hij in de leer bij de schilder Michaël Wolgemut. In 1490 reisde hij naar Colmar en Bazel. Eind 1494 week hij voor een pestepidemie uit naar Italië, waar hij te Venetië de invloed van Andrea Mantegna en Giovanni Bellini onderging. In 1497 opende hij te Neurenberg een atelier, waar hij vooral houtsnedes en gravures vervaardigde, o.a. de bekende reeks naar de Apocalyps (1498), die hij met zijn monogram (D onder A) signeerde. Uit deze tijd stammen ook prachtige portretten, b.v. dat van Oswolt Krel (Alte Pinakothek, München). In 1505 keerde hij naar Venetië terug (weer wegens een pestepidemie), in 1507 was hij weer in Neurenberg.
Daar ontwikkelde Dürer toen een grote produktiviteit, vooral in de graveerkunst, waarop hij zich van 1509-21 sterk toelegde, omdat, zoals hij zelf schreef, het maken van schilderijen niet genoeg geld opbracht. Tussen 1512-1519 werkte hij voor keizer Maximiliaan van Oostenrijk.In 1521 maakte Dürer een langdurige reis door de Zuidelijke Nederlanden waar hij o.a. Erasmus en Lucas van Leyden ontmoette. Hij beschreef de gebeurtenissen van de reis in een dagboek. Hieruit blijkt zijn grote bewondering voor de Ned. meesters, vooral Jan van Eyck. Hij toonde zich tevens een hartstochtelijk aanhanger van de reformator Maarten Luther.
Na zijn terugkeer in Neurenberg schiep hij zijn meesterwerken, b.v. De vier apostelen (Alte Pinakothek, München), een van de meest grandioze produkten van de Duitse School.
Dürer schilderde weinig voor kerken. Van zijn ca. 40 panelen en portretten is een van de belangrijkste De geboorte van Christus (Alte Pinakothek, München). Verder zijn zijn zelfportretten beroemd. Zeer superieur is hij in zijn talrijke gravures. De H. Hiëronymus in zijn studeervertrek, De melancholie, De ridder, de dood en de duivel bereiken in diepte van gedachten en ingehouden aandoening een hoogtepunt. Van zijn 90 series houtsneden verdienen vooral vermelding Het leven van Maria, De grote passie, De kleine passie.
Dürer schreef ook enkele theoretische werken, waarin hij zich o.a. baseerde op gegevens die de Italiaanse schilder en graficus Jacopo de’ Barbari hem had verschaft. Zijn veelzijdigheid blijkt uit een werk dat hij in 1527 uitgaf, en dat eerder tot het gebied van de militaire ingenieur behoort. Werken: Unterweysung der Messung mit dem Zirckel und Richtscheyt (1525), Etliche Unterricht zur Befestigung der Stett, Schlos und Flecken (1527), Vier Bücher von menschlicher Proportion (1528). Uitgaven: Schriftl. Nachlass; Tagebücher und Briefe, door Faensen (2e dr. 1964); Schriftl. Nachlass, door H. Rupprich (3 dln. 1956-66).
LITT. J. Vett en S. Muller, A. Dürers niederl. Reise (1918); F.
Winkler, Die Zeichn. A. Dürers (4 dln. 1936-38); E. Panofsky, A. Dürer (2 dln. 1948); T. Musper, A.
Dürer (2e dr. 1953); W. Waetzold, Dürer und seine Zeit (1953); H.Wölfflin, Die Kunst A. Dürers (bewerkt door K.Gerstenberg, 1963); K.A. Knappe, Das graph. Werk (1966); O. Benesch, Die deutsche Malerei von Dürer bis Holbein (1966); A.
Dürers Umwelt. Festschrift zum 500. Geburtstag A. Dürers (1971); cat. tent. A. Dürer 1471-1971, Neurenberg (1971); M.
Mende, Dürer-Bibliogr. (1971); R. Timken-Zinkann, Ein Mensch namens Dürer (1972); W.L. Strauss, The compl. drawings of A. Dürer (6 dln. 1975).
