Oudgriekse orakelplaats in Epeiros, teruggaande tot 3000 v.C. en oorspronkelijk van chtonische aard, later gewijd aan de aardgodin Dione en de hemelgod Zeus, die er samen een heiligdom hadden. Dodona wordt al bij Homeros genoemd.
De zetel van het orakel was een heilige eik; uit het ruisen van de bladeren hiervan werd de wil van Zeus opgemaakt, later tevens uit het koeren van duiven en het geluid van door de wind bewogen koperen bekkens. Dodona’s invloed op de politiek was zeer groot. Het werd in 219 v.C. door Aitoliërs verwoest, doch bestond tot in de Romeinse tijd, al nam zijn betekenis af.
ARCHEOLOGIE
Op de helling bij het goed bewaard gebleven theater ligt het heiligdom van Zeus en Dione, waar de orakels werden gegeven. Het bestond waarschijnlijk reeds in het 2e millenium v. C. toen de eerste cultus van de chtonische goden (aardgoden) ontstond. Nadat de Doriërs Griekenland waren binnengevallen (ca. 1200 v.C.) werd het zich hier bevindende heilige woud een cultusplaats voor Zeus. Het heilige gebied werd steeds uitgebreid, vooral in de hellenistische tijd (4e eeuw v. C. -1e eeuw v.C.).
Ook werd een groot gastenhuis gebouwd. De belangrijkste boom van het heilige woud werd in 391 n.C. door de christenen omgehakt. Opgravingen werden voor het eerst verricht door C.Karapanos (ca. 1875). De vondsten, thans in het Nationaal Museum te Athene, bestaan uit wijgeschenken, bronzen en loden plaatjes met de vragen aan het orakel (ook enkele antwoorden), tempelgerei, veel bronzen beeldjes van Zeus en een groot aantal munten, zie orakel.
LITT. C.Karapanos, Dodone et ses ruines (2 dln. 1878); D.Evangelides en S.I.Dakaris, To hieron tes Dodones (1964); G.Gruben, Die Tempel der Griechen (1966); W.Parke, The oracles of Zeus (1967).
