[Lat.], v.,
1. het divergent-zijn;
2. (natuurkunde) uitstroming van een niet-samendrukbare vloeistof uit een bron ;
3. (meteorologie) uiteenstroming van lucht ;
4. (oceanografie) opstroming ;
5. (biologie) bij evoluerende soorten het gaan verschillen van organen (b.v. poot resp. vleugel) die oorspronkelijk een overeenkomstige plaats in het bouwplan hadden (zie homoloog).
METEOROLOGIE
Van divergentie wordt gesproken wanneer de uitstroming uit een bepaalde ruimte de instroming overtreft, zodat een afneming van de massa in die ruimte plaats vindt. In de atmosfeer komt divergentie onder meer voor in de onderste lagen van een hogedrukgebied en in de hogere niveaus boven een depressie. In het eerste geval heeft de divergentie dalende, in het tweede geval stijgende luchtbeweging tot gevolg. NATUURKUNDE. Beschouwt men een stromende, onsamendrukbare vloeistof en neemt men rond een punt P in de vloeistof een klein, willekeurig genomen maar gesloten oppervlak. Bij een stationaire stroming zal door dit oppervlak evenveel vloeistof inals uitstromen: men zegt in dit geval dat de divergentie in P van de snelheid van de stromende vloeistof nul is.
Indien evenwel door het gesloten oppervlak rond P meer vloeistof uitdan instroomt doordat P een zgn. bronpunt is, wordt de divergentie in P positief gerekend. Stroomt er door het gesloten oppervlak rond P meer vloeistof naar binnen dan dat er uitstroomt doordat er b.v. vloeistof in P verdwijnt, dan is de divergentie negatief. De mathematische uitdrukking voor divergentie van de snelheid ⊽ is (div V =მu/ მx მv /მy მw/ მz ) waarbij u, v en w de componenten zijn langs de x-, yen z-as van de snelheid van de vloeistof in P. Het begrip divergentie is niet alleen bij snelheden maar bij alle vectorvelden toepasselijk (zie vectoranalyse).
OCEANOGRAFIE
Men spreekt van divergentie op een plaats in zee waar aan de oppervlakte het water uiteenwijkt en er een stijgende beweging in de diepere lagen aanwezig is (opstroming). Divergentie treedt vaak op langs de oostkust van een zeegebied onder invloed van de wind en voorts in de Antarctische divergentie.
