Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-08-2021

Dietrich-epik

betekenis & definitie

het geheel van de Duitstalige middeleeuwse boeken waarin de pseudo-historische of sprookjesachtige verhalen over Dietrich von Bern en andere helden uit het geslacht van de Amelungen zijn opgetekend. Dietrich von Bern is de tot legendarische held geworden Ostrogotische koning Theodorik de Grote (471—526).

De DietrichEpik werd na 1200, hoofdzakelijk van 1250-1300, voortgebracht toen de mondeling overgeleverde Dietrich-heldensage werd verwerkt tot voorleesboeken voor een adellijk publiek in Beieren en Oostenrijk. De Dietrich-Epik bestaat uit verhalen die telkens een of meer episodes uit de Dietrichheldensage vertellen. Een legendarische levensbeschrijving van Dietrich is te vinden in de Thidrekssaga. Gebundeld werd de Dietrich-Epik b.v. in het Ambraser Heldenbuch en vooral in het gedrukte Heldenbuch uit de 15e en 16e eeuw. De DietrichEpik werd geschreven in strofen (wellicht voor gezongen voordracht) en ook in gepaarde rijmverzen. Later werd zij herschreven in proza voor de gedrukte Heldenbücher.

De scheppers van de DietrichEpik deden stellig niet aan geschiedwetenschap. In hun verhalen is Dietrich de tijdgenoot van de wrede Ermenrich (Ermanarik, koning van de Ostrogoten, ca.350—376) door wie de edele Dietrich genoodzaakt wordt om Gotisch Noord-Italië te verlaten en zijn toevlucht te zoeken bij de milde Hunnenheerser Etzel (Attila, 434—453). De desbetreffende sage is opgetekend in Dietrichs Flucht en Rabenschlacht (veldslag bij Ravenna), in Alpharts Tod, in het Nederduitse lied van Ermenrikes Dot en deels ook in het Nibelungenlied als de Klage. De vertellers hebben hun held Dietrich vóór zijn ballingschap laten strijden tegen draken, reuzen en dwergen. Tenslotte hebben zij hem nog laten strijden tegen de grote Siegfried, de held van het Nibelungenlied (zie Rosengarten en Biterolf und Dietleib).

LITT. H.Uecker, Germanische Heldensage (1972); H.J.Zimmermann, Theoderich der Grosse - Dietrich von Bern (diss. 1972); W.Hoffmann, Mittelhoch-deutsche Heldendichtung (1974).

< >