Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-08-2021

Dharma

betekenis & definitie

[Sanskr. dhar, dragen; Pali dhamma], m. (g. mv.), term uit het boeddhisme; het totaal van eigenschappen en eigenaardigheden, die iemand of iets krachtens zijn natuurlijke aard eigen zijn, en de regelmaat, harmonie en wetmatigheid in natuur en mensenwereld, die een ieder in stand moet houden. Zowel processen in de natuur als sociale verhoudingen, religieuze verplichtingen enz. behoren volgens de dharma, d.i. volgens de aan hun aard eigen orde en wetmatigheid, te verlopen.

Inbreuk op of afwijking van de dharma, hetzij op sociaal, moreel, juridisch, ritueel of kosmisch terrein (onderscheidingen die de hindoes veel minder sterk maken dan westerlingen), brengt de vaste verhoudingen in de war en sleept automatisch kwade gevolgen met zich.Maar ook het omgekeerde geldt: constateert men ergens iets abnormaals (b.v. een zonsverduistering, een misdaad, een mismaakte), dan heeft er schending van de dharma plaatsgehad, en moeten er verzoeningsriten plaatshebben. Als de voornaamste kenbron van de dharma geldt de Veda. In de praktijk zijn dit echter de gezaghebbende speciale werken over de dharma (dharmasūtras en dharmashastras), en verwante delen uit de epische litteratuur.

LITT. J.Gonda, Dharma (in: Tijdschr. voor Philos., 1958).

< >