een in 1635-36 in Japan kunstmatig aangelegd eilandje (1 ha) in de Baai van Nagasaki, dat door een brug met de stad Nagasaki werd verbonden (thans deel van de stad). Nadat de Portugezen uit Japan verdreven waren werd Desjima, toen de Japanners in 1636 hun land voor buitenlanders afsloten, de Nederlanders toegewezen voor de vestiging van hun factorij, daar zij als enige vreemdelingen handel mochten drijven op Japan.
Het was hun echter verboden Japan te betreden, hun christelijke godsdienst uit te oefenen en hun doden te begraven (overledenen moesten vijf mijl buiten de wal overboord worden gezet). Bijbels en wapens, alsmede zeilen en roer werden telkens in bewaring genomen. Desjima bleef tot 1854 de enige buitenlandse factorij in Japan. Westerse geleerden verkregen er hun kennis van Japan; Japanse geleerden leerden er de westerse wetenschappen kennen. De handel werd geleid door een opperhoofd met enige ambtenaren. De factorij werd in 1867 opgeheven.
Litt. W.A.Veenhoven, Strijd om Desjima (1948); C.R.Boxer, Jan Compagnie in Japan 1600-1850 (2 dln. 1950).
