(dekte, heeft gedekt),
1. een voorwerp of een laag over iets uitbreiden, zodat het daaronder liggende afgesloten, verborgen, of beschut is: een huis met pannen, met stro dekken; het afdekken van tuinbouwgewassen tegen vorstbeschadiging; de tafel -, er een tafellaken over leggen en daarop eetgerei en vaatwerk plaatsen; bij verkorting ook alleen -: ik heb maar vast gedekt; er is gedekt; (gew.) bedden opmaken; (zegsw.) het potje gedekt houden, een bedenkelijke zaak niet verder onderzoeken;
2. (in een bijzondere opvatting) goed dekkende verf, die hetgeen eronder is geheel onzichtbaar maakt; die verf dekt niet;
3. sluiten op: cirkels die elkaar -; (fig.): die begrippen, woorden elkaar; komen geheel overeen;
4. verbergen, aan het gezicht of gehoor onttrekken; zich dekken op zijn voorman, tijdens
het richten juist achter zijn voorman plaatsnemen; zich gedekt houden, achteraf, verborgen blijven; oneig.: hou je gedekt, blijf stil en kalm;
5. tegen een vijandelijke aanval beschermen: de troepen waren in de rug door een moeras gedekt; de aftocht -, zorgen dat die ongehinderd kan plaatshebben; (spr.) de vlag dekt de lading, een schip onder onzijdige vlag varend, mag niet lastig gevallen worden, (fig.) een beroemde naam kan ook het minder goede (in een boek b.v.) vrijwaren voor aanmerkingen; hoofd en lichaam met de armen beschermen;
6. uitschakelen van risico: de inkomsten kunnen de uitgaven niet dekken, goedmaken, ertegen opwegen; een tekort, een verlies aanvullen, vergoeden; een schuld eigendommen aanwijzen, waarop die schuld zo nodig verhaald kan worden; gedekte bankbiljetten, waarvan de waarde in goud aanwezig is ;een beleend effect een bedrag storten om bij mogelijke koersdaling de houder ervan voor verlies te vrijwaren; de nietigheid van een verzuim daaraan elke kracht ontnemen; ik ben gedekt, voor verlies gevrijwaard, (ook) voor mogelijke aanmerkingen; de deurwaarder is door de advocaat gedekt; hij zocht zijn vriend te dekken, voor verlies, aanmerkingen te vrijwaren; zich (termijnhandel), terugkopen;
7. (veeteelt) het laten paren van een mannelijk met een vrouwelijk dier (copulatie);
8. ruwe suiker reinigen door er een sterke oplossing van zuivere suiker doorheen te laten dringen; in het algemeen: een stof reinigen door er een vloeistof door of over te laten stromen, die de ongewenste bestanddelen oplost.
economie. Men kan zich tegen diverse vormen van schade (brand, inbraak, enz.) dekken via de faciliteiten die het verzekeringswezen in deze biedt. Ondernemingen die afhankelijk zijn van een ongestoorde grondstoffenaanvoer, zullen zich tegen stagnatie daarin kunnen dekken door op latere levering (tijdaffaire) te kopen, terwijl degene die belangrijke voorraden moet aanhouden, zich op de termijnmarkt dekt tegen het daaraan verbonden prijsrisico. Exporteurs en importeurs zullen het aan hun internationale transacties verbonden valutarisico kunnen dekken op de valuta-termijnmarkt; de eersten door de vreemde valuta te verkopen tegen een overeengekomen vaste (termijn)koers, de laatsten door de benodigde valuta op termijn te kopen. Ook spreekt men van dekken en dekkingsaankoop door baissiers, als dezen de voordien door hen verkochte, niet in hun bezit zijnde goederen of effecten kopen (blanco verkoop). tuinbouw. Het dekken van vele overblijvende tuingewassen is nodig omdat zij niet (voldoende) winterhard zijn; zij worden in de herfst afgedekt met stro of een laag oud blad (b.v. bepaalde rozesoorten).
In de groenteteelt wordt in winter en voorjaar het dekken eveneens toegepast bij teelten onder glas. In koude kassen en warenhuizen overwintert in bepaalde streken sla, die bij zeer strenge vorst soms wordt afgedekt met dun plastic. Verder worden bij teelten onder platglas rietmatten gebruikt als bescherming tegen kou.
