wapens die wel geschikt zijn voor verdediging tegen een militaire aanval, maar niet gebruikt kunnen worden voor aanvallende, offensieve militaire actie (b.v. landmijn, afweergeschut). Er is een duidelijk verschil tussen het tankwapen en de anti-tankwapens, tussen de langeafstand-bommenwerper en het luchtafweergeschut, tussen de raket en de antiraket.
De meeste wapens kunnen echter zowel voor verdediging als voor aanval worden gebruikt; veel militaire acties, zoals het ontzeggen van aanvoer aan de vijand, kunnen zowel offensieve als defensieve acties zijn.In de tijd van de Volkenbond (na de Eerste Wereldoorlog) trachtte men ontwapeningsonderhandelingen te doen steunen op de onderscheiding tussen offensieve en defensieve wapens. Het doel was hierbij ‘kwalitatieve ontwapening’. Die pogingen zijn altijd vastgelopen, omdat de militairen tot de conclusie kwamen, dat de meeste wapens voor beide doelen kunnen worden gebruikt. Na de Eerste Wereldoorlog had echter wel een kwalitatieve ontwapening van Duitsland plaats; in het Verdrag van Versailles werden aan Duitsland bepaalde wapens ontzegd, om hernieuwde agressie uit te sluiten.
Sindsdien wordt aan de onderscheiding minder waarde gehecht. Toch hebben de besprekingen over de strategische wapens tussen de VS en de USSR, de Strategie Arms Limitation Talks (SALT), geleid tot de SALT-overeenkomsten, waarin onderscheid gemaakt wordt tussen de strategische raketten en de antiraket-raketten (van de laatste mag iedere partij er slechts 100 hebben, om te voorkomen dat de wederzijdse afschrikking verloren zou kunnen gaan, die men nodig acht voor de handhaving van de vrede).
De vaagheid van het onderscheid tussen offensieve en defensieve wapens verhindert niet een wapenopbouw die een strikt defensief karakter heeft, en die bedoeld is om afschrikkend te werken door de kracht van de in het vooruitzicht gestelde defensie (strategie van defensieve afschrikking).
Een militaire macht kan door haar opbouw en logistieke mogelijkheden duidelijk tonen, niet bestemd en niet geschikt te zijn voor aanvallend optreden. Naarmate dit duidelijker is, zal de angst, dat die militaire macht voor een agressieve oorlog zal worden gebruikt, afnemen. Een wereld waarin, door overeenkomsten betreffende wapenbeheersing, de militaire macht overal een defensief karakter zou hebben, zou beter geschikt zijn om oorlogen te voorkomen. De functie van de wapens zou daarin duidelijk teruggebracht zijn tot beveiliging. Vooral sinds de uitvinding van atoomwapens, waaraan beide partijen ten onder kunnen gaan, is een dergelijke beperking van de wapenfunctie van groot belang geworden. [prof.mr.B.V.A.Röling]
Litt. B.V.A.Röling, Naar een vorm van defensieve afschrikking (in: Trans-Aktie, febr. 1975).
