(Gr.: Kurene). In de oudheid beroemde handelsstad aan de noordkust van Afrika ten oosten van de Grote Syrte; gesticht vóór 1000 v.C. door Grieken van de Tainaron (nu Kaap Matapan); ca. 630 v.C. opnieuw bevolkt door bewoners van het eiland Thera (nu Santorin).
Het is de enige Griekse volksplanting die het koningschap behield, bekleed door de Battiaden (nakomelingen van Battos van Thera). In de 4e eeuw v.C. was Cyrene één van de belangrijkste steden van Afrika. De stad kwam in 322 v.C. onder Egypte en in 96 v.C. aan de Romeinen. Cyrene was na Alexander de Grote een centrum van de joodse wereld. Opgravingen hebben veel belangrijks aan het licht gebracht, o.a. een uitgestrekte necropolis, en de beroemde Venus van Cyrene. Thans ligt op de plaats van Cyrene het dorp Sjahhat.
LITT. A.Rowe, The Cyrenaican expedition of the Univ. of Manchester (1959); R.G.Goodchild, Cyrene and Apollonia (1963).
