van 1799-1804. Het werd tijdens de Franse Revolutie ingesteld na de staatsgreep van 19 Brumaire VIII (10.11.1799) door Napoleon; het eindigde met diens verheffing tot keizer op 18.5.1804.
Het Consulaat, geregeld bij de GW van 22 Frimaire VIII (13.12.1799), maakte een eind aan het Directoire en vormde de overgang naar een absolute monarchie, door de invoering van een gecentraliseerde staatsinrichting, waarbij de eerste consul (de tweede en derde hadden slechts een adviserende stem) de uitvoerende macht en het benoemings- en ontslagrecht van de ambtenaren in handen kreeg. De drie consuls, Napoleon, Cambacérès en Lebrun waren aanvankelijk voor tien jaar aangewezen; bij senaatsbesluit van 4.8. 1802 werd de eerste consul aangesteld voor het leven. De consuls waren geen verantwoording schuldig, maar enige volksinvloed bleef behouden door een getrapt kiesstelsel voor de nationale lijst, waaruit de door de eerste consul benoemde senaatsleden, het ‘Corps Législatif’, het Tribunaat en de Staatsraad kozen.
Litt. L.Madelin, Hist. du consulat et de l’empire (5 dln. 1935-39); G.Lefebvre, Napoléon (1935); A. Soboul, Le Directoire et le Consulat (1967); J. Godechot, Les institutions de la France sous la révolution et l’empire (2e dr. 1969).
