Ned. symfonieorkest, gevestigd te Amsterdam, opgericht in 1888; eerste concert op 3.11.1888 onder Willem Kes, die in dat jaar tot eerste dirigent werd benoemd. Na hem werden tot dirigent aangesteld: Willem Mengelberg (1895—1945), Eduard van Beinum (1931 als tweede dirigent; 1938-59), Eugen Jochum (1961-63) en Bernard Haitink (sedert 1961).
Het Concertgebouworkest heeft een grote reputatie over de gehele wereld verworven, mede dank zij tal van grammofoonopnamen. Het maakte vele concerttournees in Europa en sedert de Tweede Wereldoorlog ook in de VS en Japan. Het orkest heeft zijn tehuis in Het Concertgebouw te Amsterdam, ingewijd met een concert onder Henri Viotta op 11.4.1888; de grote zaal is beroemd om haar akoestiek. Beide stichtingen, het gebouw en het orkest, zijn sedert 1952 juridisch gescheiden.
Litt. Gedenkboek W.Mengelberg 1895—1920 (1920); R.Mengelberg, 50 jaar Concertgebouw (1938); S.A.M.Bottenheim, Geschiedenis van het Concertgebouworkest (3 dln. 1948-50); G.K. Krop, Concertgebouworkest in diamant (1949); M. Flothuis, Het Concertgebouworkest 75 jaar (1963); M.Mengelberg enz., Achter de muziek: het Concertgebouworkest (Vlugschriften van De Gids, 3, 1967); O.Glastra van Loon, Onder de stenen lier, het Concertgebouworkest (1969); H.Nolthenius, Concertgebouworkest spelenderwijs (z.j.).
