eigenlijk: Joos van der Beke(n), Zuidned. schilder, *ca.1464 Kleef (?), †ca.1540 Antwerpen. Hij was vermoedelijk enige tijd werkzaam in Brugge voor hij in 1511 vrijmeester werd in Antwerpen.
Hij leidde waarschijnlijk een uitgebreid atelier met talrijke medewerkers, wat het groot aantal replica’s en varianten van zijn werken zou verklaren. Het maniërisme in zijn godsdienstige voorstellingen wordt gematigd door verwantschap met H.Memling en G.David voor de figuren (Madonna met Kind, Louvre, Parijs) en met Patenier voor het landschap (Rust op de vlucht naar Egypte, Brussel). Als portrettist kende hij internationale faam: in Parijs portretteerde hij koning Frans I en Eleonara van Portugal, in Londen Hendrik VIII. De schilder van het drieluik Sterfbed van Maria (Wallraf-Richartzmuseum, Keulen), die de naam Meister des Marientodes kreeg, moet met hem geïdentificeerd worden. Hij werd ook wel verward met de schilder die als Sotte Kleef geboekt staat. Deze laatste was zijn zoon Cornelis (1520—67), die krankzinnig stierf, schilder van religieuze voorstellingen.LITT. L.von Baldass, J.van Cleve, der Meister des Todes Mariae (1931); M.J.Friedländer, Die altniederl. Malerei IX (1931).
