Jean, Frans filosoof, *1903 Saint-Maixent, ✝ (geëxecuteerd) 1944 Arras. Cavaillès doceerde te Straatsburg sedert 1938, aan de Sorbonne sedert 1941.
Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog ging hij in het verzet (hij wordt beschouwd als een van de oprichters van de Résistance).Bij een vluchtpoging naar Engeland werd hij gevangen genomen. Tijdens zijn gevangenschap schreef hij Sur la logique et la théorie de la science.Cavaillès was een van de weinige Franse filosofen die met de beginperiode van de zgn. Wiener Kreis verbonden waren. Volgens hem wordt de wetenschap door de logica geïnspireerd en gerechtvaardigd. De wetenschap is een object ‘sui generis’, dat aan de werkelijke objecten vreemd is. Hij kritiseert hiermee Kant, die aan de algemene logica geen eigen statuut toekende.
Bij Kant (en later ook bij Brunschvicg) is het bestaan van de wereld een dominerende voorwaarde van de wetenschap; daarom wordt de immanente redelijkheid van de vooruitgang door hem aangevochten en de scheppende autoriteit van het bewustzijn afgewezen. Voor Cavaillès kan de wetenschapstheorie geen beroep doen op de wereld en het bewustzijn. Het begrip heeft een eigen leven. Tegenover Husserl trachtte Cavaillès aan te tonen dat echte wetenschapsleer nooit door een filosofie van het bewustzijn kan worden vervangen, maar door een filosofie van het begrip kan worden ondersteund. Zijn vroege dood belette de uitwerking van Cavaillès’ denken. Werken: Remarques sur la formation de la théorie abstraite des ensembles (1937—38), Méthode axiomatique et formalisme (1938), La pensée mathématique (1939). Uitgave: Sur la logique et la théorie de la Science, door Canguilhem en Ehresmann (1960).
LITT. G.Ferrières, J.Cavaillès (1950).
