o., concurrentiemiddel in de detailhandel waardoor iedere koper (voor een zeker bedrag) een toegift krijgt.
Het cadeaustelsel, een reclamemiddel, wordt vooral in de detailhandel toegepast als concurrentiewapen. Het dateert reeds van vóór 1900 en doet zich voor in velerlei systemen en vormen. Indien het geschenk van geringe waarde is, wordt het bij aankoop verstrekt. Worden echter cadeaus van grotere waarde gegeven, dan maakt de leverancier veelal gebruik van een bonnenstelsel. De koper ontvangt dan bonnen die hij kan inwisselen tegen een geschenk. Een bijzondere vorm van cadeaustelsel is de verkoop met premieartikelen, d.w.z. het in koppelverkoop aanbieden van artikelen tegen prijzen die aanmerkelijk lager zijn dan de in de ‘normale’ detailhandel gebruikelijke.
De toenemende betekenis van dit stelsel in de VS en Europa is o.a. te danken aan de aanzienlijk geringere kosten dan die van het echte cadeaustelsel, het bieden van meer spectaculaire mogelijkheden en gevarieerde toepassingen. Reeds jarenlang is het cadeaustelsel voorwerp van kritiek: branchevervaging en onbillijke concurrentie, terwijl het publiek in zijn oordeelvorming over de prijs van de hoofdprestatie zou worden belemmerd en wordt opgescheept met produkten van inferieure kwaliteit waar het eigenlijk geen behoefte aan heeft.
In Nederland werd op 13.7.1955 de Wet Beperking Cadeaustelsel afgekondigd. Daarin werd het aanbieden of verstrekken van branchevreemde geschenken in de vorm van goederen, behalve enkele uitzonderingen, verboden. Met het geven van geschenken werd gelijkgesteld het aanbieden van artikelen tegen een voor de schijn gevraagde prijs. De toenemende betekenis van premieaanbiedingen werd hierdoor niet verhinderd, veeleer bevorderd. De wet was gebaseerd op het onderscheid tussen branche-eigen en branchevreemde goederen; was destijds nog van een duidelijke brancheafbakening sprake, de snelle ontwikkeling van de parallellisatie in de detailhandel heeft dit onderscheid ondergraven.
De oude wet verviel per 1.7.1975. In de nieuwe Wet op het Cadeaustelsel wordt naast de onderlinge concurrentieverhoudingen tussen de bedrijfsgenoten meer aandacht geschonken aan de bescherming van de consumentenbelangen, m.n. door de marktdoorzichtigheid en de keuzemogelijkheid van de consument te bevorderen (zie consumentenbeleid). Het cadeau moet ook afzonderlijk zonder het hoofdartikel te koop worden aangeboden en de consument zal de keuze moeten worden geboden tussen het cadeauartikel en een uitkering in geld.
In België is eveneens tegen het cadeaustelsel, dat meestal premieverkoop wordt genoemd, opgetreden.
