Filippo, Italiaans beeldhouwer en architect, *1377 Florence, ✝ 15.4.1446 Florence. Oorspronkelijk was hij goudsmid.
In 1401 nam hij als beeldhouwer deel aan de prijsvraag voor de bronzen deuren van het Florentijnse baptisterium, evenals Ghiberti die de wedstrijd won. Brunelleschi’s werkstuk voor deze prijsvraag is de Abraham die zijn zoon Isaak offert (Museo Nazionale, Florence).
Behalve zijn houten Christus aan het kruis, in de Santa Maria Novella te Florence, is er verder geen beeldhouwwerk van hem bekend. Als bouwmeester nam Brunelleschi de klassieke bouwkunst als voorbeeld.
Hij bestudeerde samen met Donatello in 1401 de ruïnes in Rome, waarbij ook enig opgravingswerk door hen werd verricht. Brunelleschi is de voornaamste wegbereider van de vroege renaissance; hij toonde vooral zijn genie bij het ontwerp van de domkoepel te Florence, een dubbele koepelwand, waarvan de buitenwand het dunst is.
Andere werken te Florence: Capella dei Pazzi op de binnenplaats van de Santa Croce, de hal van het Spedale degli Innocenti (vondelingenhuis), de zuilenbasiliek San Lorenzo. In de schilderkunst bracht Brunelleschi de ontdekking van het lineaire perspectief op zijn naam.
Hij was tevens vestingbouwkundig ingenieur.
LITT. P.Fontana, F.Brunelleschi (1920); G.L. Luzzatto, Brunelleschi (1924); H.Folnescio, Brunelleschi (1935); P.Sanpaolesi, La cupoladiS. Maria del Fiore (1941); J.Pope Hennessy, Italian renaissance sculpture (1958); P.Sanpaolesi, Brunelleschi (1962); F.D.Prager en G.Scaglia, Brunelleschi, studies of his technology and inventions (1970).
