[Fr. cltal. brigata, gezelschap, briga, twist], v. (-s, -n),
1. troepenverband van twee of drie regimenten, behorend tot hetzelfde wapen;lichte -, gemengde afdeling lichte troepen; bij uitbreiding: ploeg, b.v. reddingsbrigade; afdeling: een politieagenten;
2. de gezamenlijke staf van keukenpersoneel in een groot restaurant.
KRIJGSKUNDE
De brigade werd ingevoerd door koning Gustaaf Adolf van Zweden teneinde door concentratie van de hogere commando’s meer eenheid te brengen in de bevelvoering over de verscheidene regimenten. In Nederland en België kende men het brigadeverband al lang voor de Tweede Wereldoorlog voor de infanterie, de cavalerie en de artillerie. De Ned. infanteriebrigade, ingevoerd in 1913, bestond van 1922-38 uit drie regimenten infanterie. In 1938 maakte deze vredesbrigade plaats voor de divisiebrigade. In 1945 kwam de infanteriebrigade terug. In 1948 ontstond de zelfstandige infanteriebrigade, een gemengde brigade, bestaande uit meerdere wapens en diensten en daardoor in staat zelfstandig op te treden.
Een divisie bestond toen o.a. uit drie zelfstandige infanteriebrigades. Onder invloed van de later aangenomen Amerikaanse organisatie verdween de naam brigade weer: in plaats daarvan kwam de regimentsgevechtsgroep. Op 1.11.1960 werden onder invloed van de NAVO-organisatie deze regimentsgevechtsgroepen weer omgevormd tot brigades. De samenwerking van de verbonden wapens vindt op het niveau van deze brigades plaats. Naast andere wapens en diensten heeft de pantserbrigade twee tankbataljons en één gemechaniseerd infanteriebataljon, de pantserinfanteriebrigade één tankbataljon en twee gemechaniseerde infanteriebataljons. De cavaleriebrigade van 1914 werd na de Eerste Wereldoorlog gereorganiseerd tot lichte brigade, waarin ook de wielrijders en de rijdende artillerie werden opgenomen, en in 1939 omgedoopt tot lichte divisie.
Als brigadecommandant trad lange tijd een kolonel op, thans is het een brigadegeneraal. De sterkte van een brigade bedraagt 4000—5000 man.
Ook de Koninklijke Marechaussee kent, over het gehele land verspreide brigades: eenheden van betrekkelijk geringe sterkte, die belast zijn met speciale taken. De aard van die taken is veelal in de naamgeving terug te vinden (grens-, wacht-, garnizoensbrigade).
In België onderscheidt men, net als in Nederland, pantserinfanteriebrigade en pantserbrigade. Beide omvatten gemengde troepen, nl. bataljon(s) infanterie, bataljon(s) tanks, bataljon veldartillerie en logistiek bataljon (dat bataljon omvat compagnies van allerlei diensttroepen, nl. ravitaillering, transport, onderhoud en medische dienst). Ook de gendarmerie kent brigades, dit zijn de kleine lokale eenheden van het wapen.
RESTAURANTBEDRIJF
De brigade staat onder de chef de cuisine en is verdeeld in ‘parties’ met ieder een chef de partie aan het hoofd: de saucier die voor de warme sauzen zorgt, de gardemanger die rauw vlees, vis, wild en gevogelte voorbehandelt, en koude garnituren en sauzen bereidt, de rôtissier die alle grilleer- en braadwerk verzorgt, de entremetier (légumier) die voor de soepen, warme groenten, meelspijzen en aardappelen zorgt, de pâtissier die alle zoete gerechten, puddingen enz. bereidt, en de tournant, die elke chef de partie moet kunnen vervangen. Veelal beschikken de chefs over de hulp van een of meer commis.
