Donato da Urbino, Italiaans bouwmeester, schilder en dichter, *14.4.1444 Monte Asdrualdo, †11.3.1514 Rome. Hij werd aanvankelijk opgeleid voor de schilderkunst, maar kreeg daarna een architectonische opleiding bij Luciano da Laurano te Urbino (1467-72).
Hij bouwde te Milaan o.a. de sacristie van de Santa Maria presso San Satiro (1482) en het koor van de Santa Maria delle Grazie (1492-98). In 1499 trok hij naar Rome, waar zijn voornaamste scheppingen zijn: het tempeltje in de kloosterhof van de San Pietro in Montorio, het Palazzo Bramante (gesloopt in de 17e eeuw), en de Sint-Pieter.
Deze kerk werd evenals de door Bramante begonnen versterkingen in Civitta vecchia voltooid door Michelangelo. Bramante stond in zijn Milanese periode onder Romeinse en oudchristelijke invloed, en bracht de koepelkerk met centrale plattegrond tot ontwikkeling.
Zijn zuivere, sobere stijl bleef consequent georiënteerd op de centraliteit van de plattegrond. Zijn werk betekent de samenvatting van de idealen van de hoge renaissance in Italië: een volledig evenwicht in bouw- en ruimtedelen en een terugdringen van de ornamentiek ten gunste van de zuivere bouwkunstige expressie.
Bramante was technicus, architectonisch theoreticus en dichter. Slechts een klein deel van zijn geschriften, o.a. een reeks sonnetten, bleef bewaard.
LITT.V.F. Malaguzzi, Bramante (1924); T.Hoffmann, Die Entstehungsgeschichte des Sankt Peter (1929); C. Baroni, Bramante (1944); O.Kerber, Von Bramante bis Hildebrandt (1947); O.H. Förster, Bramante (1957); A.Bruschi, Bramante architetto (1969).
