Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 04-06-2019

Borneotalen

betekenis & definitie

in principe de talen en dialecten gesproken op het Zuidoostaziatische eiland Borneo; in concreto de talen en dialecten gesproken op het Indonesische deel van dat eiland, Kalimantan. Van de talen van Indonesië zijn die welke op Borneo worden gesproken, taalkundig het minst bestudeerd; het is zelfs nog niet mogelijk te bepalen hoeveel talen er gesproken worden.

In een voorlopig overzicht worden 24 talen en dialectgroepen onderscheiden. Het staat vast dat al eeuwen het Maleis bezig is langs de kusten en langs de rivieren tot diep in het binnenland door te dringen.

Behalve enkele Chinese dialecten, meegebracht door immigranten in sommige kustdistricten, worden op het eiland slechts Indonesische talen gesproken. Een groot deel van de taalkundige kennis betreffende Kalimantan is te danken aan de protestantse zending die zich reeds in 1836 in het zuiden vestigde.

De best bekende taal is het Ngaju-Dayak, dat door de zending als kerktaal is gekozen en als een soort lingua franca voor grote delen van het zuiden dienst doet. De zendeling Hardeland publiceerde een omvangrijke grammatica (1858) en een woordenboek (1859) van deze taal, terwijl bovendien veel bijbelse litteratuur en ook de bijbel zelf in deze taal is overgebracht.

Ook van andere talen zijn vaak vertalingen van christelijke lectuur de enige bron van kennis. Sedert het eind van de jaren zestig is echter de kennis van Borneo zowel linguïstisch als etnografisch uitgebreid dank zij de activiteit van de door Appell in 1969 gestichte Borneo Research Council, die sinds 1969 geregeld een Borneo Research Bulletin uitgeeft.

LITT. A.A.Cense en E.M.Uhlenbeck, Critical survey of studies on the languages of Borneo (1958).

< >