en van het gelijknamige kanton, op een zandsteenrug van ca. 600 m hoogte, die aan drie zijden omstroomd wordt door de Aare, 282.000 inw. Bern is een van de mooiste Zwitserse steden, zowel door de oude stadsdelen als door de moderne wijken.
Er zijn in de oude stad open arcaden (Lauben) aan beide zijden van de straten. Het raadhuis dateert uit de 15e eeuw. Het Bundeshaus (1902) is in Florentijnse stijl gebouwd.Op enkele plaatsen van de vroegere omwalling treft men thans parken aan. De bekende Zeitglockenturm, waarvan de klok uit de 16e eeuw dateert, maakte deel uit van een stadspoort. In het oosten van de stad is de bekende berenkuil gelegen (de beer is het wapendier van Bern). Uit kunsthistorisch oogpunt zijn belangrijk het Kornhaus (1711), de Sankt Vinzenz (Münster), een drieschepige pilaarbasiliek (15e eeuw), en de Franse kerk (vroeg-gotisch). Tegen en op de heuvels ten westen van de oude stad zijn nieuwe wijken ontstaan met een modern aanzien.
Aan de overzijde van de Aare liggen villawijken, in het zuidoosten arbeiderswijken. Bern heeft vele belangrijke musea, o.a. het Berns historisch museum, het Zwitserse alpiene museum, een museum voor kunst (19e en 20e eeuw) en een natuurhistorisch museum. Door zijn centrale ligging in Europa heeft Zwitserland verschillende internationale bureaus, die te Bern gevestigd zijn, zoals de Wereldpostunie (1874), de Vereniging tot bescherming van industriële en geestelijke eigendom ( zie Berner Conventie).
Bern heeft industrie (textiel, voedingsmiddelen, metaal) en een uitgebreide handel en een financiële functie. Universiteit (1834). ESCHIEDENIS. Bern is in 1191 als steunpunt tegen de adel gesticht door de Zähringer. Bern werd in 1218 vrije rijksstad. Het breidde in de 14e eeuw zijn gezag uit over het omringende platteland, trad in 1353 toe tot het Eedgenootschap, veroverde in 1415 de Aargau en in 1536 Waadt.
In 1528 ging Bern over tot de Reformatie. De regering kreeg een oligarchisch-patricisch karakter. In 1798 brachten de binnengedrongen Fransen het patriciaat ten val. Bern was tot 1813 hoofdstad van de Helvetische republiek.
In 1848 werd Bern hoofdstad van Zwitserland.
Litt. H.Bloesch, 700 Jahre Bern (1931); R.Feller, Geschichte Berns (1946); G.Stempowski, La terre bernoise (1954); W.Juker, Bildnis einer Stadt (1965).
