Nicolaes, Ned. schilder en etser, *(ged. 1.10.)1620 Haarlem, +l8.2.1683 Amsterdam, zoon en leerling van de stillevenschilder Pieter Claesz. Volgens Houbraken was hij ook leerling van Van Goyen en van nog vier schilders.
Dezen hebben echter geen invloed uitgeoefend op zijn stijl. Berchem is belangrijk als italianiserend landschapschilder. Hij werkte vooral in Haarlem, na 1677 in Amsterdam.Waarschijnlijk bracht hij enige jaren in Italië door. Zijn stijl toont invloed van J.Both en J.B. Weenix en na ca.1650 van J.Asselijn. Zijn landschappen worden gekenmerkt door een uitgesproken pastorale sfeer. Vooral het stralende Italiaanse zonlicht wist hij goed weer te geven. Alles ademt een sfeer van vrolijkheid.
Behalve landschappen schilderde Berchem ook ruitergevechten, historiestukken en allegorieën. Zijn zeer omvangrijk werk omvat naast schilderijen ook tekeningen en etsen. Karei Dujardin en Dirck Maes waren zijn belangrijkste leerlingen.
Litt. E.Schaar, Studiën zu N.Berchem (diss. 1958); cat. tent. Ned. italianiserende landschapschilders, Centraal Museum, Utrecht (1965).
