Ned. gemeente in de prov. Friesland, gelegen ten zuidwesten van Leeuwarden in Westergo; 73,34 km2, 4850 inw.; 47 % n.h., 16 % geref., 5,5 % r.k., 4,5 % overige, en 27 % g.kerkg. (1971).
Deze agrarische gemeente, gelegen in het hart van de greidhoek, ontleent haar naam aan de vroegere hoofdplaats Baard. Belangrijkste dorpen: Mantgum, hoofddorp sedert 1907 (500 inw.) en Winsum (900).Voorts de dorpen Baard, Beers, Bozum, Britswerd, Hijlaard, Huins, Jellum, Jorwerd, Lions, Oosterlittens, Weidum en Wieuwerd. De bodem, geheel uit klei bestaande, wordt vrijwel uitsluitend als grasland gebruikt. Veeteelt is de belangrijkste bestaansbron. In Winsum is enige industrie. Van de beroepsbevolking was in 1970 35 % werkzaam in de landbouw en 15 % in de industrie.
Fraaie middeleeuwse terpkerkjes in Britswerd, Jorwerd, Oosterlittens en Weidum. De kerk van Wieuwerd heeft een grafkelder (aangelegd in 1609) met gemummificeerde lijken (ontdekt 1765). In Winsum vindt jaarlijks het Friese kampioenschap ‘fierljeppen’ (polsstokvèrspringen over de dorpsvaart) plaats. Een adviescommissie herziening gemeentegrenzen kwam in 1974 met het voorstel de gemeenten Baarderadeel, Hennaarderadeel en Rauwerderhem samen te voegen tot een nieuwe Westelijke Middengemeente.
LITT. H.Halbertsma, Baarderadeels oudste historie (z.j.); J.Lodder, De grafkelder te Wieuwerd (z.
j.).
