Richard, Duits-Zwitsers filosoof, *19. 11.1843 Parijs, †18.8.1896 Zürich. Avenarius studeerde in Leipzig, waar hij in 1876 privaatdocent in de filosofie werd.
Van 1877-96 doceerde hij in Zürich.Avenarius wordt beschouwd als de grondlegger van het empiriocriticisme, een vorm van positivisme.
Bij Avenarius staat de zuivere ervaring (vgl. Kants ‘zuivere rede’) centraal, die hij tracht te schetsen door middel van een psychologische en biologische analyse van het menselijk kenvermogen. Volgens Avenarius bestaat er geen wezenlijk onderscheid tussen uitwendige en innerlijke ervaring, anders gezegd: er is geen wezenlijk onderscheid tussen de mens en zijn omgeving. Hetzelfde geldt volgens Avenarius ten aanzien van het lichamelijke en geestelijke. Er is een nauwe overeenkomst tussen deze theorieën en de door E. Mach ontwikkelde gedachten over zuivere ervaring en denkeconomie (zie economie-principe). Werken: Philosophie als Denken der Welt gemäss dem Prinzip des kleinsten Kraftmasses (1876), Kritik der reinen Erfahrung (2 dln. 1888-90), Der menschliche Weltbegriff (1891).
LITT. F. Raab, Die Philosophie von Richard Avenarius (1912).
