een pas in 1969 vrij volledig gereconstrueerde en vertaalde episch-mythische Babylonische tekst, die de oergeschiedenis beschrijft van vóór de schepping van de mens tot na de zondvloed. De Oudbabylonische tekstoverlevering (17e eeuw v.C.) omvat ruim 1200 versregels; de jongere Assyrische versie is onvolledig bewaard gebleven.
Brokstukken van het verhaal kwamen ook aan het licht in Bogazköy, de hoofdstad der Hettieten, en in Oegarit.Het verhaal incorporeert een oudere Soemerische traditie, die eveneens fragmentarisch bekend is, en waarin de god van Eridoe, zie Ea (Enki), een centrale rol speelt. In het epos vindt men het zondvloedverhaal, bekend uit het elfde tablet van het Gilgamesj-epos, in zijn oorspronkelijke context.
De tekst beschrijft hoe de lagere goden, die het moeizame werk van landbouw, irrigatie en constructie moeten verrichten, in opstand komen. De oplossing is de schepping van de mens, waarvoor een god (wellicht de aanstoker) geslacht wordt. Uit zijn met klei vermengd bloed vormt de moedergodin tweemaal zeven kleiklompen, waaruit na een rijpingsperiode met behulp van geboortegodinnen de mens geboren wordt. Het ontstaan van de eerste mens is het oerbeeld voor iedere volgende geboorte; de moedergodin stelde daarna de regels voor de mens en zijn geboorte vast. De mensheid breidt zich snel uit in aantal en rumoerigheid, hetgeen de goden stoort.
Straffende plagen sorteren tot tweemaal toe geen effect, door sabotage van bepaalde, met de mens solidaire goden. Tenslotte valt het eenparig besluit tot de zondvloed. De vertegenwoordiger aan menselijke kant, die voorbede doet, en met hulp van Ea in een boot ook de derde straf overleeft, is Atrachasis, de ‘buitengewoon wijze’, een bijnaam van de zondvloedheld, die elders Oetnapisjtim (Akkadisch) of Zioesoedra (Soemerisch) heet. In het beschadigde slot van de tekst staat dat de mensheid niet meer vernietigd zal worden, maar in aantal binnen de perken zal worden gehouden door drie goddelijke instellingen: onvruchtbare vrouwen, vrouwen die krachtens hun religieuze status geen kinderen mogen krijgen en de Lamasjtoe-demon, die het op zwangere vrouwen en babies voorzien heeft.
LITT. W.G.Lambert en A.R.Millard, Atra-hasis; The Babylonian story of the flood; R.Frankena, Het Babylonisch en bijbels zondvloedverhaal (in: Rondom het Woord 13/3, 1971; 1).
