Alexandre, Russisch beeldhouwer, lithograaf en aquarellist, *30.5.1887 Kiev, ♱25.2.1964 New York. Archipenko studeerde te Kiev (1902-05) en Moskou (1905-08).
Hij ging in 1908 naar Parijs. Van 1921—23 woonde hij in Berlijn en sindsdien tot zijn dood in de VS. In Parijs kwam hij onder invloed van het kubisme; deze invloed zette hij spoedig om in een persoonlijke stijl. In 1910 begon hij met de Medranos, experimenten waarbij hij verschillende materialen gebruikte. Deze ontwikkelden zich tot zijn beroemde ‘sculpto-peinture’, plastieken uit allerhande materiaal (hout, geperst papier, metaal, glas) samengesteld, met een omlijsting die aan een schilderij doet denken.Archipenko zocht verder totdat hij een stijl vond die altijd aan zijn naam verbonden zal blijven, de zgn. absolute plastiek. Hierin probeerde hij de geometrische vormen, die ten grondslag liggen aan de vormen van de natuur, tot een strak ritme terug te brengen. Met deze stijl is hij een der grondleggers van de moderne beeldhouwkunst. Archipenko heeft een belangrijk boek over de ontwikkeling van zijn esthetica geschreven: Fifty Creative years, 1908-1958 (1960). LITT. Th.Däubler en I.Goll, Archipenko album (1921); H.Hildebrandt, Alexander Archipenko (1923); G.H.Hamilton, Painting and sculpture in Europe 1880-1940 (1967); D.H.Karsham, Archipenko, ein internationaler Visionär (1969).
