Janos, Hongaars dichter, *2.3.1817 Nagyszalonta, †22.10.1882 Boedapest. Arany studeerde in Debrecen; gedwongen door materiële omstandigheden en politieke represailles na het neerslaan van de Hongaarse opstand (1848-49) was hij in verschillende beroepen werkzaam, o.a. als onderwijzer, acteur, notaris, leraar.
Het eerste deel van het epos Toldi (1847), later tot een trilogie uitgebreid, bracht hem roem. De folklore speelt een grote rol in zijn werken, die veelal zijn gebaseerd op het legendarisch nationaal verleden.Hierdoor kon hij ondanks de censuur zijn patriottisme tonen. Ook in geheimzinnige balladen schreef hij o.a. over tirannen en naar vrijheid strevende volkeren. Zijn werken zijn romantisch, maar ook realistisch in details en psychologisch gefundeerd. In 1861 werd hij redacteur van een litterair blad. Vanaf 1865 was hij secretaris van de Hongaarse Academie van Wetenschappen. Zijn vertalingen van o.a.
Aristofanes en Shakespeare, en zijn wetenschappelijke studies behoren tot de hoogtepunten van de Hongaarse litteratuur. De gedichten uit zijn latere levensjaren tonen een zekere existentiële wereldbeschouwing. Uitgave: Verzamelde werken (12 dln. 1951-70; kritisch).
LITT. M. Benedek, Arany János (1970).
