Adams, Henry Brooks, Amerikaans historicus en geschiedfilosoof, *16.2.1838 Boston, +27.5.1918 Washington; broer van Brooks, kleinzoon van John Adams. In zijn wetenschappelijke loopbaan kunnen duidelijk twee perioden onderscheiden worden. In de eerste (1870-95) schreef hij werken over de geschiedenis van de VS, waarvan bovenal genoemd moeten worden zijn History of the United States from 1801-18 (9 dln. 1889-91), dat tot de beste Amerikaanse geschiedwerken gerekend wordt, en verder o.a. The life of Albert Galatin (1879), John Randolph (1882) en Historical essays (1891). In deze periode demonstreerde hij nog een zeker vertrouwen te hebben in de vooruitgang van de beschaving.
In de tweede periode (1895 — 1918) viel dit vertrouwen echter geheel weg en nu stelde hij de eenheid van de middeleeuwen boven de complexiteit van zijn eigen tijd. In zijn The dégradation of the democratie dogma (1919), waarvoor zijn broer Brooks Adams de inleiding schreef, meende hij zelfs dat het natuurwetenschappelijk bewezen was, dat de mensheid steeds meer energie zou verliezen en in een voortdurend versneld tempo te gronde zou gaan. Anderzijds deed hij in zijn brieven ca. 1900 opmerkelijke voorspellingen over de toekomstige rol van Amerika, Rusland en China als wereldmachten en het terugzinken in betekenis van Europa. Werken: Mont Saint-Michel and Chartres (1904), The education of Henry Adams; an autobiography (1907), Letters of Henry Adams (uitg. door W.Ch. Ford, 2 dln. 1938).
LITT. W.H.Jordy, Henry Adams (1952); J.C.Levenson, The mind and art of Henry Adams (1957); T.P.Donovan, H.Adams and B.Adams (1961); G. Hochfield, Henry Adams (1962); E.Samuels, Henry Adams (3 dln. 1948-64); R.Mane, Henry Adams on the road to Chartres (1971).
