Actiniaria, zeeanemonen, diersystematische benaming van een orde, behorende tot het fylum der holtedieren. Het zijn solitair levende, buis- of zakvormige dieren, die met de onderzijde van het lichaam vastzitten op de ondergrond of (soms) met het grootste deel van het lichaam in het sediment zijn verankerd. Aan de bovenzijde van het lichaam zijn rond de mondopening de tentakels (6 of een veelvoud daarvan) ingeplant. De mondopening voert via een korte mondbuis (stomodaeum) naar de gastrale holte (coelenteron, ‘maagdarm’), waar de vertering plaatsvindt.
Deze holte is door een aantal schotten, septa (6 of een veelvoud daarvan), in compartimenten verdeeld. De Actiniaria hebben geen inwendig skelet en geen sklerieten; zij zijn sterk samentrekbaar. De tentakels zijn bewapend met netelcellen, waarmee de prooi (vissen en andere dieren) gedood of verlamd kan worden. Men kent samenlevingen van vissen met bepaalde soorten zeeanemonen, waarbij de vissen óf ongevoelig zijn voor de netelcellen, óf hun werking wordt uitgeschakeld. Zeer veel Actiniaria zijn fraai van kleur en gelijken door hun grote aantallen tentakels op bloemen. Zij komen in ondiep en diep water voor. Bekende geslachten van de Ned.-Belg. kust zijn Actinia en Metridium. Actinia equina is wisselend van kleur (geel, bruin, rood, paars), heeft dikke tentakels en komt voor op stenen in de getijde-zone. Metridium senile is wit of roze van kleur en heeft een zeer groot aantal dunne tentakels.
actiniden actini'den, v. (mv.), de veertien elementen in de zevende periode van het periodiek systeem met de atoomnummers 90 tot en met 103, volgende op het element actinium.
Thorium, protactinium en uranium komen in de natuur voor. De elementen met een atoomnummer hoger dan 92 (transuranen) zijn alle op kunstmatige wijze verkregen door beschieting van atoomkernen. De actiniden zijn vooral van belang voor het onderzoek der kernreacties. De elektronenconfiguratie van de actiniden is gelijk aan die van actinium vermeerderd met een aantal elektronen in de 5f-schil. Men spreekt wel van een tweede reeks zeldzame aarden in analogie met de relatie die bestaat tussen lanthaan en de zeldzame aarden, waarbij de 4f-schil wordt opgevuld.
