aardwarmte - aard'warmte, v., de inwendige warmte van de aarde.
Uit mijnen, tunnels en boorgaten is sinds lange tijd bekend, dat de temperatuur met de diepte toeneemt, en wel in de continentale aardkorst met een gemiddelde van ca. 3° C per 100 m (geothermische gradiënt). In gebieden waar zeer oude gesteenten aan de oppervlakte komen, de oude schilden, kan de gradiënt zeer veel lager, in jong-vulkanische gebieden, waar nog warm magmatisch gesteente betrekkelijk ondiep (5 a 10 km) ligt, kan hij zeer veel hoger zijn dan het gemiddelde. Het laatste verschijnsel kan aanleiding zijn tot de winning van geothermische energie. De toename van de temperatuur met de diepte wordt veroorzaakt door de warmte die vrijkomt bij het uiteenvallen van radio-actieve elementen, die voornamelijk in het bovenste, granitische, deel van de aardkorst zijn geconcentreerd met zeer veel geringe concentraties in het onderste deel van de aardkorst en de bovenste mantel.
De geproduceerde warmte geeft aanleiding tot een naar buiten gerichte warmtestroom en wordt uiteindelijk uitgestraald. Deze straling is zeer gering; zij draagt niets bij tot de oppervlaktetemperatuur. De warmtestroom op de continenten en op de oceanen is ongeveer gelijk. Op de mid-oceanische ruggen, waar warm mantelmateriaal wordt verondersteld op te wellen, is de warmtestroom hoger, in de diepzeetroggen, waar koud korstmateriaal wordt verondersteld in de mantel door te dringen, is hij lager. In het algemeen zijn de metingen van de warmtestroom een steun voor de moderne theorieën over continentverschuiving en gebergtevorming. Over de temperaturen in mantel en kern der aarde zijn slechts veronderstellingen te maken. In de hoogste delen van de mantel is de temperatuur mogelijk 900-1000° C, dicht tegen de smelttemperatuur van het vaste gesteente bij de daar heersende druk. In de vloeibare buitenkern zou de temperatuur ca. 4000° C kunnen bedragen, in de binnenkern zou de temperatuur lager zijn.
