(Arctis, Arctica), het eilanden- en zeeëngebied (Noordelijke IJszee) tussen NoordAmerika, Europa en Azië, deels ook het vasteland dat zich binnen de poolcirkel om de noordpool uitstrekt.
Het Noordpoolgebied is de laatste jaren herhaaldelijk in het nieuws geweest in verband met de mogelijkheid er aardolie- en aardgasvoorkomens aan te treffen. Minder op de voorgrond tredend waren meldingen van ertsvoorkomens. Onderzoekingen van na 1960 en vooral na 1970 hebben aangetoond dat in gebieden boven de poolcirkel sedimentaire gesteentelagen voorkomen die aardolie en aardgas kunnen bevatten en bovendien van een vrij aanzienlijke omvang zijn. In het niet-communistische Noordpoolgebied beslaan zij een oppervlak van ca. 1,6 mln. km2. Schattingen van Moody in 1975 noemen een hoeveelheid van 15 mrd. t aan te winnen aardolie, d.i. 5,5 % van het geschatte wereldtotaal aan winbare olie.
Bij de opsporing en winning van aardolie en aardgas in arctische gebieden werken een aantal factoren ongunstig. Door de slechte klimatologische omstandigheden en het ontbreken van de benodigde infrastructuur zullen opsporing en winning duur zijn. De aanvoer van het vaak zeer zware materieel zal moeilijk zijn. Ook bij de afvoer van de gewonnen produkten zullen moeilijkheden optreden. Pijpleidingen moeten worden aangelegd in onbegaanbaar terrein dat vaak permanent bevroren is. Ijsgang en het dichtvriezen van zeearmen maken de afvoer met tankschepen vaak onmogelijk.
In het arctische gebied van de USSR is zwaar materieel meestal over zee aangevoerd, waarbij de vaarweg werd vrijgemaakt door ijsbrekers en het materieel op de grens van het pakijs werd afgezet, waarna het over het ijs naar de hoorplaats werd getransporteerd. In het Canadese offshoregebied, waar grote gebieden met geringe waterdiepten voorkomen, maakte men gebruik van verschillende typen kunstmatige booreilanden, o.a. met grind aangeplempte booreilanden en op de zeebodem rustende kunstmatige ijseilanden. Soms werd de boorinstallatie op drijvende schotsen geplaatst en gedurende de zomermaanden werd o.a. in de Beaufort Zee gewerkt met een opsporingsboorschip. In het Canadese eilandengebied zijn tot 1981 130 putten geboord, waarvan 20 offshore. De kunstmatig verdikte ijseilanden voldeden goed als exploratie-eilanden, omdat zij onbeweeglijk op de zeebodem rusten; zij vormen ook de goedkoopste vorm van hoorplaats. Tussen de eilanden zijn boringen uitgevoerd tot in waterdiepten van 300 m.
Exploitatie van de aardolievoorkomens zal zowel in Noord-Amerika als in de USSR vooral offshore plaatsvinden en alleen wanneer de aardolievoorziening van de desbetreffende landen om politieke redenen veilig gesteld moet worden en de prijs van de gewonnen olie enigszins concurrerend kan zijn met de prijs van de aardolie op de wereldmarkt.
De ertsvoorkomens in het Noordpoolgebied zijn veelbelovend, getuige de recente ontdekkingen van o.a. grote kopervoorraden in Alaska (Brooks Range) en rijke voorkomens in Jakoetië waar meerdere metalen worden aangetroffen. Ontgonnen worden al de nikkelvoorkomens bij Norilisk (Oost-Siberië) en zink, lood en kwik in de Nanisivikmijn op Baffin Island (Canada), waar het gehele jaar ertsen worden gewonnen die worden geconcentreerd en opgeslagen in grote schuren. De afvoer per schip kan slechts gedurende een periode van twee maanden per jaar plaatsvinden, nl. in juli en aug. als ijsbrekers de haven kunnen vrijmaken.
