(Northern Ireland), noordelijk deel van het eiland Ierland, behorende tot het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, begrensd door de Ierse Republiek, het Noorderkanaal en de Ierse Zee, 14146 km2. Hoofdstad: Belfast.
POLITIEK Hoewel de Britten enkele successen boekten bij de bestrijding van het terrorisme, kwam een oplossing voor het langdurige en bloedige conflict tussen de protestantse en rooms-katholieke bevolkingsgroepen niet in zicht. De Irish Republican Army (IRA) veranderde van tactiek. Aanslagen hadden ten doel zoveel mogelijk economische schade aan te richten. Als persoonlijke slachtoffers werden speciaal politiefunctionarissen, reservisten en Britse militairen gekozen. Amnesty International oefende in een in juni 1978 gepubliceerd rapport ernstige kritiek op het Britse optreden. Naar aanleiding van een Ierse klacht verklaarde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens de Britten schuldig aan onmenselijk optreden, maar het Hof achtte folteringen niet bewezen.
Noch de Britse regering, noch de partijen in NoordIerland zelf deden stappen in de richting van een politieke oplossing. De vredesbeweging verloor haar elan. De leidsters Betty Williams en Mayread Corrigan, die in 1977 de Nobelprijs voor de Vrede hadden ontvangen, lieten hun posities aan anderen over. De Alliantiepartij, die een brug wilde slaan tussen protestanten en katholieken, leek echter enige aanhang te winnen. In het overwegend roomskatholieke Londonderry kwamen beide bevolkingsgroepen tot redelijke samenwerking.
In nov. 1978 begon echter weer een nieuwe golf van terreur. De harde vleugel van de IRA, de zgn. provisionals, verhevigde het terrorisme, en het Britse leger was niet in staat het geweld te onderdrukken. Aan protestantse zijde dreigde de militante Ulster Defence Association (UDA) met represailles. De terroristen kwamen ook in de publiciteit door aanslagen op hooggeplaatste figuren. Op 27.8.1979 werd lord Louis Mountbatten met enkele familieleden door een bomaanslag op zijn boot gedood, terwijl hij met vakantie in Ierland was. Om het terrorisme beter te kunnen bestrijden wilden de Britten meer samenwerking met de Ierse regering, maar de Ierse premier Lynch, die in sept. 1979 een bezoek aan Londen bracht, bleek niet bereid de Britten toe te staan i R A -leden ook op Iers grondgebied te achtervolgen.
Wel deed Lynch een beroep op Amerikanen van Ierse afkomst hun wapenhulp aan de IRA te staken. Op 27.10.1980 gingen in Belfast zeven iRA-gevangenen in hongerstaking. Die stap was een escalatie van een al veel langer durend protest waarbij die gevangenen gevangeniskleding weigerden en hun cellen met hun uitwerpselen besmeurden in een poging, de status van politiek gevangene te krijgen. Toen dat op die manier niet lukte, begon de hongerstaking, die al voordat zij ‘martelaren’ maakte tot een aanmerkelijke verhoging van de spanning in Noord-Ierland leidde. Dit had ook in Engeland zelf bomaanslagen tot gevolg. De crisis werd, mede door enkele Britse concessies, bezworen, en deze hongerstaking eindigde voordat zij slachtoffers eiste.
Toch werd met deze crisis een nieuwe mogelijk bloedige fase in de Ierse geschiedenis geopend. De meer dan 400 veroordeelde IRAleden voelden zich bedrogen. Hun eis als politiek gevangene te worden erkend werd niet ingewilligd. Eind mrt. 1981 begon opnieuw een in Belfast gevangen zittend IRA-lid, Bobby Sands, een hongerstaking om voor hem en zijn medestrijders de status van politiek gevangene af te dwingen. Tegelijkertijd stelde hij zich kandidaat voor een zetel in het Britse Lagerhuis, en hij werd inderdaad gekozen. Op 5.5.1981 stierf Sands echter aan voedselgebrek zonder dat zijn eisen waren ingewilligd. Afb.p.461.
