volksrepubliek in Zuidoost-Azië, begrensd door China, Birma, Thailand, Cambodja en Vietnam, 236800 km2. Hoofdstad: Vientiane.
BEVOLKING en ECONOMIE Laos telde in 1979 ca. 3,5 mln. inwoners. Het geboortencijfer is nog steeds hoog (44,6 %c); het sterftecijfer van 22,8 %c is na het beëindigen van de vijandelijkheden niet gedaald doordat een voldoende medische verzorging en een voldoende voedselaanbod bleven ontbreken.
Het grootste deel van de beroepsbevolking (76 %) is in de agrarische sector werkzaam. Het belangrijkste landbouwprodukt is rijst (jaarproduktie ca. 1 mln. t). Deze hoeveelheid zou een voldoende voedselbasis voor de Laotiaanse bevolking garanderen, ware het niet dat het gebrek aan goede verbindingen tussen het vruchtbare zuiden en het drogere, bergachtige noorden een behoorlijke distributie verhindert. Nu exporteert het zuidelijke deel van Laos min of meer illegaal ca. 250000 t rijst naar Thailand, terwijl de noordelijke provincies, eveneens illegaal, ca. 1200001 per jaar uit Thailand importeren. Het noorden is ook opgenomen in het illegale circuit van de drughandel: het maakt deel uit van de zgn. ‘gouden driehoek’, een vrijwel oncontroleerbaar gebied in Birma, Thailand en Laos, waar het grootste deel van de wereldproduktie aan opium vandaan komt.
De overwegend genationaliseerde industrie heeft zich nog niet van de oorlogsverwoestingen hersteld. De mijnbouw is in 1977 in zijn geheel genationaliseerd. De twee tinmijnen hebben nu een Russische staf. De produktie is tot nauwelijks 6001 tin per jaar gedaald. De edelstenen die in Laos worden gedolven, verdwijnen voor het grootste deel via smokkelroutes uit het land.
Het noorden is het enige deel van het land, waar voldoende wegen aanwezig zijn. Deze wegen hebben echter weinig betekenis voor de economie van het land. De export moet nog steeds langs Thaise havens plaatsvinden. Voordat de goederen in de schepen terechtkomen, is een groot deel door diefstal, verrotting enz. al verdwenen.
POLITIEK Op 2.12.1975 schafte een Nationaal Congres van Volksvertegenwoordigers (264 afgevaardigden, gekozen door lokale autoriteiten) de monarchie af en koos een Volkscongres, bestaande uit 45 leden. De leider van de Pathet Lao, prins Soevanna Vong, werd zowel tot president van de nieuwe ‘Democratische Volksrepubliek Laos’ als tot voorzitter van het Volkscongres benoemd. Premier werd de secretarisgeneraal van de Pathet Lao, Kaisone Phomvihan. Soevanna Phoema en koning Savang Vatthana werden adviseurs van het nieuwe bewind. De Pathet Lao kondigde aan de betrekkingen met de VS te willen handhaven.
Met Thailand ontstonden in 1975 en 1976 ernstige grensincidenten. In nov. 1975 sloot Thailand de grens. Deze grenssluiting had een zeer nadelige invloed op de voedselbevoorrading in Vientiane. Eind dec. werd de grenssluiting weer opgeheven. De nieuwe Laotiaanse regering legde in haar actieprogramma de nadruk op wederzijdse hulp en zelfvoorziening en op het verenigen van alle maatschappelijke klassen, etnische groepen en burgers. Banken en hotels werden genationaliseerd.
De meeste winkels bleven in particuliere handen. De boeren moesten zich verenigen in collectieven, wat aansluit bij de Laotiaanse traditie van gemeenschappelijk verbouwen van stukken grond. Een groot aantal ambtenaren, politie en militairen van de vorige regering werd tijdelijk naar heropvoedingskampen gezonden, waar ze zich moesten leren aanpassen aan de nieuwe omstandigheden.
De voedselvoorziening bleef voor Laos echter het grootste probleem. Door de extreme droogte in het voorjaar van 1978 steeg het rijsttekort in dat jaar tot boven de 110000 t. Via het Wereld Voedsel Programma en m.n. door bijdragen van Zweden en Nederland kreeg Laos 60000 t rijst en via de FAO werden zaaigoed en uitrusting voor het herstel van vervallen rijstmolens toegezegd. Voor het verbeteren van de verbindingen werd een programma gestart waarbij de Comecon hulp bood. Verder werden plannen ontwikkeld om de irrigatiewerken uit te breiden en de hoeveelheid bebouwbaar land te vergroten. Ook werden plannen ontwikkeld om te komen tot een intensievere bebouwing van de grond en werden bergvolken overgehaald naar de vlakten te trekken en zich toe te leggen op de natte rijstbouw.
Naast de voedseltekorten moest de regering proberen de binnenlandse onrust in te dammen. Door het verzet van de minderheden tegen de politiek van integratie van de regering en de weerstanden bij een aantal boeren tegen het opzetten van landbouwcoöperaties zag de regering zich genoodzaakt het tempo van de voorgestelde hervormingen te vertragen. Tevens moest zij het hoofd bieden aan verzetsgroepen die zich tegen de sociale revolutie en vriendschappelijke betrekkingen tussen Laos en Vietnam keerden. Ook richtte de bevolking zich tegen de reisbeperkingen die door de autoriteiten werden opgelegd en tegen de monopoliepositie van de staatswinkels.
In 1979 raakte Laos ongewild betrokken in het conflict tussen Vietnam en China. Tot dan toe was de Laotiaanse regering erin geslaagd via diplomatieke manoeuvres zich buiten dit conflict te houden. Zowel door de oorlog tussen Vietnam en China, als door de steun van China aan opstandige minderheden in het noorden van het land, werd de regering min of meer gedwongen nauwere relaties met Vietnam aan te gaan. Het vriendschapsverdrag van Laos met Vietnam heeft ertoe geleid dat Laos sterk onder Vietnamese invloed kwam: ca. 100000 Vietnamezen hebben er zich gevestigd, 50000-60000 Vietnamese soldaten zijn in het land aanwezig en ca. 300000 bewoners zijn gevlucht, bijna allen naar Thailand.
Litt. J.J.Zasloff, The Pathet Lao: leadership and organization (1973); J.J.Zasloff en M.A.Brown, Communism in Indochina: new perspectives (1975); M.A.Brown en J.J.Zasloff, New stages of revolution in Laos (in: Current History, 1976); M.A.Brown en J.J.Zasloff, Laos 1976 (in: Asian Survey, 1977).
