m. (-s), geneesmiddel dat de bètareceptoren van het autonoom adrenergisch zenuwstelsel blokkeert.
© Bètablokkers behoren tot de sympathicolytica, stoffen die de activiteit van de sympathicus (grensstreng) remmen. Zij zijn werkzaam door een competitief antagonisme, d.w.z. dat het medicament de receptor van een adrenalineachtige stof bezet, zonder echter deze receptor te stimuleren. Hierdoor wordt deze receptor functioneel uitgeschakeld, totdat het medicament vrijkomt en afgebroken wordt.
De bètablokkers worden onderverdeeld in twee subgroepen, nl. de bèta 1-blokkers, die vooral op het hart inwerken, en de bèta 2-blokkers, die zich meer specifiek op de luchtwegen, de bloedvaten en de baarmoeder richten. Het geneesmiddel oefent op het hart een aantal effecten uit:
1. een daling van de hartfrequentie (lagere pols);
2. een vermindering van de contractiekracht van de hartspier;
3. een vertraging van de elektrische geleiding in de atrioventriculaire knoop;
4. een vermindering van de elektrische prikkelbaarheid van de hartspier.
Door deze effecten zijn bètablokkers bruikbaar in de volgende gevallen:
1. hartklachten:
a. bij coronaire insufficiëntie (zuurstoftekort in de hartspier wegens vernauwing van de kransslagaders met angina pectoris als gevolg) door een verbeterde koppeling van zuurstofverbruik en energieproduktie (1e en 2e effect);
b. bij hartkloppingen (1e en 3e effect);
c. bij ritmestoornissen van het hart (4e effect).
2. hoge bloeddruk: door het tegengaan van renine-afgifte in de nieren;
3. bij diabetes: zij veroorzaken een vertraagde correctie van verlaagde bloedsuikers (hypoglycémie).
Na een aanvankelijk spectaculaire opgang van de bètablokkers is nu ook een aantal nevenwerkingen bekend geworden, zoals hartdecompensatie, vernauwing van de bronchiën, overgevoeligheid, op psoriasis gelijkende dermatitis, potentiestoornissen en vermoeidheidsgevoel. De niet-selectieve preparaten van de eerste generatie hadden een samentrekkende invloed op de luchtwegen (bronchoconstrictie), waardoor zij niet geschikt waren voor astmalijders. Thans zijn nieuwe generaties ontwikkeld die selectief op het hart inwerken.
