Voorste van vijf achter elkaar gelegen embryonale hersenblaasjes bij gewervelde dieren; vormt de twee hemisferen van de volwassen hersenen bij zoogdieren
Bij alle gewervelde dieren bestaan de hersenen in aanleg uit vijf achter elkaar gelegen blaasjes, elk met een linker- en een rechterdeel, die feitelijk verwijdingen zijn van het frontale uiteinde van de neurale buis. Het voorste hersenblaasje, het telencephalon, is bij vissen en amfibieën opvallend klein, kleiner dan de andere blaasjes. Het is vooral ingericht voor het waarnemen van geuren. Aan de voorkant ontspringt de zenuw naar het reukslijmvlies, die bij de aansluiting op het telencephalon verdikt is als bulbus olfactorius.
Bij reptielen is het telencephalon sterk vergroot ten opzichte van vissen en heeft de vorm van twee hemisferen. De bulbus olfactorius is bij reptielen ook groot, met een aanzienlijke voorwaartse verlenging, maar bij vogels verkleind, wat het mindere belang van olfactorische waarneming bij deze dieren weerspiegelt. De dorsale en laterale hemisfeer-wand heet pallium en de ventro-laterale wand striatum. Het laterale pallium is homoloog met de hippocampus van de zoogdieren, een structuur betrokken bij plaatsbepaling en geheugenfuncties. Het dorsale pallium is bij vogels en reptielen sterk verdikt en wordt neopallium genoemd. Het striatum vormt met onderdelen van het pallium de amygdala.
In de hersenen van zoogdieren kan men nog de basale organisatie van de reptielenhersenen onderscheiden, maar de diverse onderdelen zijn ten opzichte van elkaar sterk veranderd. Het neopallium van de reptielen is dorsaal en lateraal enorm uitgebreid en het oppervlak is bij veel soorten sterk geplooid en vormt de neocortex, het grootste deel van de zoogdierhersenen. De zenuwuitlopers van het neopallium vormen een voor de zoogdieren kenmerkende verbinding tussen de rechter en linker hemisfeer (commissuur) genoemd corpus callosum (hersenbalk).
