Nederlandse vogelnamen en hun betekenis

Henk Blok en Herman ter Stege (2020)

Gepubliceerd op 11-06-2020

BONTBEKPLEVIER - Charadrius hiaticula

betekenis & definitie

Duits : Sandregenpfeifer

Engels : Ringed Plover

Frans : Grand Gravelot

Fries : Bûnte Wilster

Betekenis wetenschappelijke naam:

vogel van kloven en rivierbeddingen.

Het element ‘Bontbek’ doelt op de meerkleurige snavel: oranje met zwarte punt. De vogel wordt vaak kortweg Bontbekje en Bontje genoemd.

In de Friese naam is ‘Bunte’ ook van toepassing op de kleuren van het lichaam. De vogel is tevens bekend als Wilster (Fr) of Wylster (Fr), welke naam wij als ‘wildebras’ of ‘druktemaker’ omschrijven bij de Goudplevier.

Tijdelijk was zijn Nederlandse naam Kleine Plevier, waarbij de vogel werd vergeleken met de grotere pleviersoorten. Naderhand is dit de naam voor een andere, veel op hem lijken de soort geworden.

Het Franse Gravelot en onze naam Gliend (Tex) staan voor ‘grind’, naar het voorkomen van de vogel op kiezel- en schelpvlakten aan de kust. Sommigen vermoeden echter dat Gliend een klanknabootsende betekenis heeft. Het zou ons echter niet verbazen indien deze naam aan het Engelse glent verwant is, hetgeen ‘snel bewegen met een glijdende beweging’ betekent. Dat typeert de ‘bontbekjes’ in hun vlucht.

De vogel is ook te vinden op stranden en slikken. Dan wordt hij gezien als Strandkievit, Strandpluvier, Zeekievitje (Kat), Zandloper(tje ) (Zl), Zandpluvier, Zeeleeuwerik en Slikmus (WNB).

De naam Knot (Vli) zou hier een variant van Knoet zijn en hoewel deze in de eerste plaats bij de Kanoetstrandloper hoort, kan er het ‘beknopte’ of gedrongen postuur mee bedoeld zijn. Een kenmerk ook van andere pleviersoorten.

Naar z’n melodieuze roep en zang is hij gewoon Fluiter en Piepert genoemd, namen die hij ook in het buitenland kreeg, zoals Pfeifer en Pipare. Als Regenschreeuwer moet hij z’n naam als aankondiger van een regenbui waarmaken.

Maant(s)je (Ter) is een naam die op z’n borstband doelt, die de vorm van een halve maan heeft.

Dubbelde Vroek (Tex) geeft weer dat hij ‘dubbel’ zo groot is als de Vroek, hetgeen ‘snelle loper’ betekent en een naam voor onze Strandplevier is.

In zijn manier van vliegen heeft men wel de zwalkende vlucht van een zwaluw herkent en zo kwamen enkele zwaluwnamen ook terecht bij de Bontbekplevier, n.l. Schwalg (Lb) en Swaletje (Wie).

De naam Metselaar houdt verband met de wijze waarop de vogel het nestkuiltje omzoomt met steentjes, schelpen en gras.

< >